Türkiye Çalışmaları (İngilizce)

Türkiye Çalışmaları (%30 İngilizce) Yüksek Lisans Programı kontenjanı 15'tir.

Öğrenim Ücreti Muafiyeti

Gerekli şartları sağlamaları halinde;

• 13 öğrencimize %100 öğrenim ücreti muafiyeti sağlanmaktadır.

Nakdi Burslar

%100 Öğrenim Ücreti Muafiyeti sağlanan bu öğrencilerimizden;

• 1 öğrencimize, gerekli şartları sağlamaları halinde, aylık 12.600-TL “Başarı Bursu” verilecektir.

Öğretim Asistanlığı

Programın öğretim asistanlığı (TF) kontenjanı 4'tür.

Önemli Not: Yukarıda verilen bilgiler 2024-2025 Akademik Yılı kabulleri için geçerli olup bütçe ve kontenjanlar ile sınırlıdır. İlgili kontenjanlara girişte adayların bilimsel değerlendirme sınavları sıralaması esas alınacaktır. Muafiyet, nakdi burslar ve öğretim asistanlığı hakkında detaylı bilgiler ve şartlar için ilgili sayfaları ziyaret ediniz.

Anabilim Dalı Başkanı V.:

Yüksek Lisans başvuru koşulları sayfasını ziyaret ediniz.

Öğretim Kadrosu için bölüm sayfasını ziyaret ediniz.

Ders planı sayfasını ziyaret ediniz.

Ders İçerikleri

TS 500 Ön Seminer

Bu çok-amaçlı, kredisiz ders, öğrencilerin alanın tümünü tanıması, iki yıllık ders planlarının takibi, ders seçimlerinin denetlenmesi, gerekli araştırma dillerinde yetkinleşmelerinin gözetilmesi, kendi araştırma projelerini zamanında geliştirmeleri ve sınıf arkadaşlarının projelerinden de haberdar olmaları, bu suretle aralarında zengin ve sağlıklı bir tartışma ortamının oluşturulması gibi hedefler için esnek bir çerçeve sunar.

TS 501 Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın Etiği

Türkiye Çalışmları tek bir disiplin değil, eklektik, disiplinler-arası bir alandır. TS 501, öğrencilerin Tarih, Siyaset Bilimi, Ekonomi, Sosyoloji ve Antropoloji ve sair disiplinlerin yaklaşımları, temel paradigmaları ve araştırma yöntemleri konusunda fikir sahibi olmalarını; buradan hareketle belirli araştırma projeleri formüle etmelerini; aynı zamanda  araştırma ve yayın etiği standartları ve kuralları hakkında bilgi edinmelerini amaçlar.

ECON 546 Modern Türkiye Ekonomisi

Türkiye ekonomisinin tarihsel gelişiminin ele alındığı bu derste,  modernliğe geçiş sürecinde ekonomide yaşanan yapısal ve kurumsal değişim analiz edilmektedir. Bu derste, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerindeki ekonomi politikaları, Cumhuriyete geçiş ve sonrası ekonomik durum, Büyük Bunalım öncesi ve sonrası, İkinci Dünya Savaşı sonrası gelişmeler, ithal ikameci politikalar, 1980 sonrası izlenen liberal politikalar ve son 15 yıllık ekonomik süreç detaylı olarak incelenmektedir. 

HIST 572 İmparatorluktan Cumhuriyete: Türk Milliyetçiliği ve Ulus-Devleti

Çağdaş Türkiye’nin oluşumuna, ulusun inşasının ideolojik boyutlarını öne çıkaran yoğun bir toplubakış. Çeşitli arkaplanlar: Osmanlı tarihinin anahatları; “uzun” 19. yüzyıl; Yeni Emperyalizm; Avrupa-merkezcilik ve Oryantalizm; ırkçılık ve Sosyal Darwincilik. Buradan hareketle, Osmanlı-Türk seçkinlerinin Batı ile karmaşık aşk-ve-nefret ilişkilerinin evrimi. Nihayet, büyük 1908-22 krizinin sarsıntıları içinde, artık bir Osmanlı ve/ya Müslüman kimliğinden farklı olarak, belirgin bir Türk kimliğinin şekillenmesi ve temellendirilmesi. Önemli ölçüde edebiyattan da yararlanarak, Türk milliyetçiliğinin gerek erken dönem ve gerekse Kemalist varyantlarına ilişkin kökencilik ve otoktonluk efsaneleri ile “altın çağ” anlatımlarının eleştirel okumaları.

POLS 505 Türkiye Siyasal Hayatı

Bu ders Türkiye siyasetinde Tanzimat ve Meşrutiyet düşüncesi, Osmanlıcılık, Batıcılık, Kemalizm, milliyetçilik, sol, sağ, muhafazakârlık, İslamcılık, liberalizm, Kürt siyasi hareketi ve feminizm gibi düşünce geleneklerine odaklanacaktır. Bu bağlamda ayrıca demokratikleşme, din-siyaset, ekonomi-siyaset, medya-siyaset ve ordu-siyaset ilişkileri gibi meseleler üzerinde de durulacaktır.

SOC 508 Modern Türkiye’de Din

Bu dersin amacı modern Türkiye’de dinin incelenmesidir. Bu ders iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, ideoloji olarak din, kutsalın sembolik sistemi olarak din, organik din, kilise dini, dini gelenekler, modernleşme ve sekülerleşme gibi temel kavramların ve sorunların tartışıldığı kapsayıcı ve karşılaştırmalı genel çerçeve sunulduktan sonra, bu dersin esas konusu olan,  modern Türkiye’de İslam ve onun (mezhep ve cemaat olarak bilinen) alt grupları ele alınacaktır. Dönem boyunca farklı İslami gelenekler, özellikleri, tarihsel kökleri, sosyo-ekonomik ve kültürel temelleri, birbirleriyle olan etkileşimleri ve çatışmaları, modernleşme ve sekülerleşme sürecine karşı gösterdikleri farklı tutum ve tepkileri incelenerek, yakın zamanlarda yaşanan gelişmeler odağında din-devlet, din-siyaset, din-iktidar ilişkileri tartışılacaktır.

SEÇMELİ DERSLER

Dil Dersleri

TUR 501 Temel Düzeyde Modern Türkçe I

Bu Türk diline giriş dersi, uluslararası öğrencilerin (Avrupa Diller Portföyü’nde A1 düzeyine karşılık gelen) başlangıç düzeyinde dilbilgisi ve konuşma becerileri edinmelerini ve etkin iletişim kurma yöntemleri konusunda bilgi sahibi olmalarını hedefler. Haftada toplam beş ders saatinin, her güne bir saat biçiminde dağıtılması suretiyle öğrencilerin düzenli ödev ve pratik yapmaları sağlanır. 3 krediliktir. Lisanstaki karşılığı TUR 301 dersidir.

TUR 502 Temel Düzeyde Modern Türkçe II

TUR 501’in devamında, uluslararası öğrencilerin başlangıç düzeyinde dilbilgisi ve konuşma kapasitelerini (Avrupa Diller Portföyü’nde A2 düzeyine karşılık gelen becerilerle) daha da geliştirmeleri ve ilk yılın sonunda belirli bir iletişim akıcılığına ulaşmaları amaçlanır. Haftada toplam beş ders saatinin, her güne bir saat biçiminde dağıtılması suretiyle öğrencilerin düzenli ödev ve pratik yapmaları sağlanır. 3 krediliktir. Lisanstaki karşılığı TUR 302’dir.

TUR 503 Orta Düzeyde Modern Türkçe I

Bu ders Temel I-II düzeyindeki Modern Türkçe derslerinin devamı niteliğindedir. Uluslararası öğrencilerin dilbilgisi, sözcük bilgisi ve cümle yapıları açısından başlangıç düzeyi sonrası (Avrupa Diller Portföyü’nde B1 düzeyine karşılık gelen) bilgi ve günlük iletişim becerilerini kazanmalarını hedefler. Haftada toplam beş ders saatinin, her güne bir saat biçiminde dağıtılması suretiyle öğrencilerin düzenli ödev ve pratik yapmaları sağlanır. 3 krediliktir. Lisanstaki karşılığı TUR 303’tür.

TUR 504 Orta Düzeyde Modern Türkçe II

TUR 503’ün devamı niteliğindeki bu ders, uluslararası öğrencilerin okuma ve yazma kapasitelerini (Avrupa Diller Portföyü’nde B1 düzeyine karşılık gelen becerilerle) daha da geliştirip İHÜ’nün iki yıllık Modern Türkçe yükümlülüğünü tamamlamayı hedefler. Haftada toplam beş ders saatinin, her güne bir saat biçiminde dağıtılması suretiyle öğrencilerin düzenli ödev ve pratik yapmaları sağlanır. 3 krediliktir. Lisanstaki karşılığı TUR 304’tür.

TUR 505 İleri Düzey Modern Türkçe Okumaları I

Bu ders uluslararası öğrencilere 20. yüzyıl başlarından günümüze kadar yazılmış (roman, öykü, şiir, makale, deneme ve akademik tezler gibi) Modern Türkçe metinlerini okuma ve anlama kapasitesini kazandırmayı amaçlamaktadır. Orta düzey Türkçe derslerinde edinilmiş olması gereken gramer bilgilerinden hareketle TUR 505, öğrencileri daha sofistike Türkçe okuma ve yazma becerilerine kavuşturacak şekilde tasarlanmıştır. Okumalar modern Türk dili, Türkiye tarihi, edebiyatı, toplumu, kültürü ve siyaseti alanlarından seçilmiş konuları kapsayacak; bu suretle öğrencilerin Tarih, Türkiye Çalışmaları ve benzeri alanlardaki araştırma çalışmalarına da destek olacaktır. Ödevler düzenli günlük okumaları; Türkçeye ve Türkçeden çevirileri; Türkçe yazılacak kompozisyon ve denemeleri; sözcük dağarcığını geliştirecek alıştırmaları; gündelik ve teknik ifade ve deyimleri kapsayabilir. TUR 505 haftada toplam beş saati bulacak şekilde en az iki defa toplanır ve 3 kredidir. Lisanstaki karşılığı TUR 305’tir.

TUR 506 İleri Düzey Modern Türkçe Okumaları II

TUR 505’in devamı niteliğindeki bu ders, 20. yüzyıl başlarından günümüze kadar yazılmış modern Türkçe roman, öykü, şiir, makale, deneme ve akademik tezlerden derlenmiş daha yoğun ve ileri metinler üzerine kuruludur. Okumalar bir kere daha modern Türk dili, Türkiye tarihi, edebiyatı, toplumu, kültürü ve siyaseti alanlarından seçilmiş konuları kapsayacak; bu suretle öğrencilerin Tarih, Türkiye Çalışmaları ve benzeri alanlardaki araştırma çalışmalarına da destek olacaktır. Ödevler Türkçeye ve Türkçeden daha zor ve sofistike çeviriler ile daha uzun Türkçe edebî veya akademik yazım denemelerini içerebilir. TUR 506 haftada toplam beş saati bulacak şekilde en az iki defa toplanır ve 3 kredidir. Lisanstaki karşılığı TUR 306’dır.

TLL 501 Temel Düzeyde Osmanlı Türkçesi

Bu ders gerek dil ve gerekse yazı olarak Osmanlıcaya sağlam bir başlangıç oluşturur. Osmanlı yazısının teknik özelliklerine âşinâlık kazanılması ile Osmanlı Türkçesinin gramer özelliklerinin kavranması, dersin ilk hedefleri arasındadır. Haftada toplam beş ders saatinin, her güne bir saat biçiminde dağıtılması suretiyle öğrencilerin düzenli ödev ve pratik yapmaları sağlanır. Bu özellikleriyle TLL 501’in başlattığı sekans, alışılmış Osmanlıcaya Giriş derslerinin çoğundan daha yoğundur ve öğrencilerin ikinci yıllarından itibaren belirli bir tema üzerinde odaklanmış ileri paleografya dersleri alabilecek duruma gelmelerini amaçlar. 3 krediliktir. Lisanstaki karşılığı TLL 301’dir.

TLL 502 Orta Düzeyde Osmanlı Türkçesi

TLL 501’i ya da eş değerde bir dersi almış öğrencilerin temel Osmanlı yazısı okuma becerilerinin geliştirilmesini hedefler. Daha çok matbu metinler üzerinde yoğunlaşmakla birlikte, öğrenciyi gerek farklı yazı biçimleriyle, gerekse değişik tarihsel dönemlerden seçilmiş belge türleriyle tanıştırmanın ilk basamaklarını da içerir. Dolayısıyla geleceğin araştırma öğrencisinin Osmanlı tarihi ve edebiyatının birincil kaynaklarını çözme ve değerlendirmeye hazırlanmasına yönelik bir boyutu da kapsar. Haftada toplam beş ders saatinin, her güne bir saat biçiminde dağıtılması suretiyle öğrencilerin düzenli ödev ve pratik yapmaları sağlanır. 3 krediliktir. Lisanstaki karşılığı TLL 302’dir.

TLL 503 İleri Düzey Osmanlı Türkçesi I

TLL 504 İleri Düzey Osmanlı Türkçesi II

Bu ders, Osmanlı bürokrasisinin idarî, adlî ve ilmî birimlerinin ürettiği belge türlerini içerik ve şekil özellikleri ile tanımayı amaçlar. Belgelerin hususiyetleri, bunları üreten bürokrasiyle ilişkileri dikkate alınarak değerlendirilir; bu arada, devlet aygıtının farklı kesimlerinin kullandığı yazı çeşitlerinin incelikleri üzerinde de önemle durulur. Klasik çağda ve modern dönemde merkezi bürokrasinin kullandığı (divani ve rika gibi) yazı türlerinin yanı sıra, ilmiye sınıfı ile yargı mercilerinin kullandığı talik ve nesih gibi diğer yazı türleri ve belgeleri de ele alınır. Bütün bu belgelerin tarih kaynağı olarak değeri ve mahiyetinin irdelenmesi de TLL 504’ün öğrenim kazanımları arasındadır. TLL 504 haftada toplam beş saati bulacak şekilde en az üç defa toplanır ve 3 kredidir. Lisanstaki karşılığı TLL 304’tür.

TLL 505 Osmanlı Paleografyası ve Diplomatikası

Bu ders, Osmanlı bürokrasisinin idarî, ilmî ve adlî birimlerinin ürettiği belge türlerini içerik ve şekil özellikleri ile tanımayı amaçlar. Belgelerin birer diploma olarak hususiyetleri, bunları üreten bürokrasiyle ilişkileri dikkate alınarak değerlendirilir; bu arada, devlet aygıtının farklı kesimlerinin kullandığı yazı çeşitlerinin incelikleri üzerinde de önemle durulur. Klasik çağda ve modern dönemde merkezi bürokrasinin kullandığı (divani ve rika gibi) yazı türlerinin yanı sıra, talik ve nesih gibi ilmiye sınıfı ile yargı mercilerinin kullandığı diğer yazı türleri ve belgeleri de ele alınır. Bütün bu belgelerin tarih kaynağı olarak değeri ve mahiyetinin irdelenmesi de TLL 503’ün öğrenim kazanımları arasındadır. TLL 503 haftada toplam beş saati bulacak şekilde en az iki defa toplanır ve 3 kredidir. Lisanstaki karşılığı TLL 303’tür.

TLL 506 Osmanlı Tarih Metinlerinden İleri Düzeyde Okumalar

Bu ders, Osmanlı kalemiye ve ilmiyesinin kullandığı düzyazı tarzı ile nesih, talik ve divani gibi yazı türlerine kazanılan aşinalığın ileri seviyeye taşınmasını hedefler. Osmanlı nesir sanatının klasikleri olarak görülen tarih eserlerinin yanı sıra seyahatnâme, siyasetnâme ve menakıbnâme türü eserler, münşeat mecmualarında örnekleri verilen ferman, berat, ahidnâme, nâme-i hümayun ve taziyetnâme türü metinler çoğunlukla el yazısı nüshalarından okunacak ve değerlendirilecektir. TLL 505 haftada toplam beş saati bulacak şekilde en az üç defa toplanır ve 3 kredidir. Lisanstaki karşılığı TLL 305’tir.

Tarih

HIST 503 Dünya Tarihi I

İki derslik bir dizinin ilk halkası. Bir genel tarih dersi: ilk insan topluluklarının ortaya çıkışından, yaklaşık İS 1500 dolaylarında Avrupa’nın Atlas okyanusun açılmasına kadar uzanan süreçte, belirli dönem ve temaların tek tek gözden geçirilip, gerek Max Weber ve Ernest Gellner’den, gerekse Clive Ponting, Jared Diamond ve Michael Cook’tan esinlenen karşılaştırmalı, teori-yoğun yaklaşımlarla sorunsallaştırılması. Bu çerçevede, düz ve kesintisiz bir çizgi olarak değil, kesikli bir basamak fonksiyonu biçiminde tırmanan bir nitel gelişme modeli ile, birkaç uygarlık çekirdeğinin kendi periferilerini adım adım entegre etmesini içeren bir nicel (mekânsal) yayılma modelinin birleştirilmesi. Birkaç büyük maddi-teknik eşik boyunca sıralanan kurumsal-kültürel “çözüm” öbeklerinin başlıca yapıtaşları. Birinci sömestirde ele alınan konulardan bazıları: Modernitenin pre-moderniteleri kucaklayış ve sarmalayış biçimleri; çağdaş avcı ve toplayıcıların tarihöncesi avcı ve toplayıcılarla karşılaştırılması; göçebe otlatıcılık, atlı okçular, bozkır imparatorlukları; köylü üretiminin ekonomik yapısı; tarihte hareket ve fütuhatın rolü; “karanlık çağ”lar ve devlete sıçrayış; İlkçağın erken denizci-ticari uygarlıkları; vergisel devletler ve toplumlar; fiyef dağıtımının işlevi ve varyantları; kentesel mekânlar ve kültürler; "Avrupa mucizesi"nin arifesinde dünyanın durumu.

HIST 504 World History II

HIST 508 Sözlü Tarih

Bu dersin amacı tarih yazımı gelenekleri içerinde önemli bir yer teşkil eden sözlü tarih ve bu alanda ortaya çıkmış olan teorik ve metodolojik tartışmalar hakkında öğrencileri bilgilendirmektir. Sözlü tarihçiler sadece geçmişteki olayları bu farklı anlatı türleri üzerinden araştırmaz ve incelemezler; bunun yanında, bu tarihsel olayların günümüzde nasıl hatırlandığı ve algılandığı üzerine de analizler yaparlar. Bu bellek ve tanıklıklar aidiyet/kimlik inşa sürecinde nasıl rol oynarlar? Bu derste cevabı aranacak bazı sorular şöyle sıralanabilir: Biz tarihi nasıl okuyoruz? Farklı tarih okumaları mümkün müdür? Tarih okumalarında “gerçeklik” ve “doğruluk” kavramlarını nasıl açıklıyoruz? Hangi metin tarihi bir metin niteliği taşımaktadır? Devlet arşivlerine ne kadar güvenebiliriz? Devlet egemenliği/kontrolü altındaki tarih yazımından ne kadar bağımsız olabiliriz? Bir arşiv metnindeki bilgi ne kadar doğrudur ve güvenirliliği nasıldır? Resmi tarih, “ötekileştirilmiş” gruplar ve toplumlar hakkında bize ne sunmaktadır? Bu derste, aynı zamanda bir sözlü tarih projesi nasıl organize edilir ve yürütülür sorusuna da cevap verilecektir.

HIST 509 Introduction to Orientalism and Oriental Studies

HIST 511 Erken Dönem İslâm Tarihi (1100’e kadar)

Bu ders yeni bir dinin doğuşundan yeni bir Türk savaşçı soyluluğunun Bağdat’taki Abbasi egemenliğine son verişine kadarki dönemde, İslâm uygarlığının ağırlık merkezini oluşturan alanlar üzerinde yoğunlaşır. Fütuhat, devletleşme ve sonra ademi merkezileşme gibi belli başlı siyasi süreç ve aşamaların kronolojik anlatımının ardından, toplum ve düşünce hayatının çeşitli yönleri daha yakından incelenecektir. İslâm tarihinde birlik ve çeşitlilik; dini ilimlerin, hukukun, siyasal düşünce ve felsefenin gelişimi; toplumsal hiyerarşilerin teorisi ve pratiği; ekonomik hayat ve düşünce, ele alınacak konular arasındadır.

HIST 512 İslâm Tarihi: Orta Dönem (y. 945 – 1500)

İslâm tarihinin 10. yüzyılın ortalarından itibaren süregelen öyküsü: Abbasi halifeliğinin derinleşen krizi; (Karahanlılar ve Volga Bulgarları gibi) Arap olmayan halklar arasında İslamiyete kitlesel geçişler; Selçuklu savaş başbuğluğunun Gaznelilere karşı zaferi ve 980’den itibaren bu yeni Türk askerî soyluluğunun önce Doğu İran’a, sonra Mezopotamya’ya, nihayet Anadolu’ya hakim olması. Büyük dış şokların ikincisi: Haçlı Seferleri. Büyük Selçukluların dağılmasıyla birlikte, Anadolu, Filistin, Suriye, Irak, Kirman ve İran’da birbirinden bağımsız bir dizi Selçuklu devletçiğinin zuhur etmesi. Bu arada, halifeliğin kendisinin de (Bağdat’taki Abbasiler, Mısır’daki Fatımiler ve Endülüs Emevileri arasında) üçe ayrılması. Üçüncü büyük dış şok: Moğol istilâsı. Nihayet, Mısır’da Memluk Sultanlığının, kuzeybatı Anadolu ve Rumeli’de Osmanlıların, İran’da Safevilerin yükselişi.

HIST 514 Üç Barut İmparatorluğu

15. ve 16. yüzyıllar, Balkanlardan ve Anadolu’dan başlayıp İran’dan geçerek Hindistan’a kadar uzanan bir kuşakta üç büyük imparatorluğun doğup yükselmesine tanık oldu: Osmnlılar, Safeviler ve Mughallar. Hepsi, tarım ekonomileri ve köylü toplumları üzerinde yükselen geleneksel hanedan devletleriydi. Öte yandan, başarılarını büyük ölçüde “erken” bir ateşli silahlar tekeline borçlu olmaları, Marshall Hodgson ve William H. McNeill tarafından Yeniçağ (Erken Modernite) bağlamında barut imparatorlukları olarak kategorize edilmelerine yol açtı. Ortak ve farklı yanlarına karşılaştırmalı bir şekilde yaklaşırken, önce devlet yapılarına ve toprak düzenlerine eğilecek, bu arada İran edebi kültürünün her üç elit arasında nasıl etnik kökenlerinden ve siyasi aidiyetlerinden bağımsız bir bağ oluşturduğu üzerinde duracağız. İkinci bir araştırma ekseni politik vizyonlarının konu aldığı gerçek ve hayalî coğrafyalar etrafında dönecek; her birinin kendisini cihan hâkimi gibi görmesinin anlamını kurcalamaya çalışacağız. Üçüncü büyük konumuz olan sanat ve politik meşruiyet, dördüncü sırada emek ve zanaat üretimine, özellikle de pamuklu ve ipekli kumaş üretiminin tarihine açılıyor.

HIST 515 Modern Ortadoğu Tarihi (1920’lere kadar)

Bu dersin konusu, milliyetçiliğin yükselişi ve toplumsal yapıdaki değişimler de dahil olmak üzere, bölgenin siyasal gelişiminin bir bütün olarak gözden geçirilmesidir. Devamını oluşturan HIST 516’yla birlikte, öğrencilerin günümüz Ortadoğu’sunu anlamalarını tarihsel evriminden hareketle kolaylaştırmayı amaçlar. İşlenecek belli başlı konular şunlardır: Arap âleminin İslâmiyet öncesinden Osmanlı egemenliğinin tesisine kadarki kısa tarihi; Arap-Osmanlı toplumu ve kültürü; Napolyon’un Mısırı işgalinden başlayarak Avrupa yayılmacılığının bölgeye girişi; genel olarak Batı etkisi; modernitenin gelişi ve ilk reformcu hükümetler; münevver zümrenin (intelligentsia’nın) milliyetçiliğin ve selefiyye hareketinin yükselişi; İran ve Osmanlı İmparatorluğu’nda meşrutiyetçilik ve meşrutiyet devrimleri; Osmanlı düzeninin çöküşü; emperyalizm ve Avrupa etkisinin doruğa ulaşması, Birinci Dünya Savaşı ve Arap bağımsızlık mücadeleleri; Lawrence, Gertrude Bell, Mondros ve Sykes-Picot Hattı. — Öğretim yöntemi, haftalık her üç saatlik ders blokunda bir saatin güncel siyasî ve sosyal olaylara hasredilmesini içerecek; ayrıca öğrenci sunumları dersin çok önemli bir bileşenini oluşturacaktır.

HIST 516 1920’den Günümüze Çağdaş Ortadoğu Tarihi

Günümüz Ortadoğu’sunu kaplayan olanca keşmekeşin ve Arap ülkelerinin karşı karşıya bulunduğu bütün zorlukların temelinde, Arap kimliği ve milliyetçiliğine, ulus-devletlere ve bölünmelerine, Sünni-Şii ilişkilerine, yukarıdan aşağı otoriter modernleşme denemelerine karşı gelenekçiliğin ve muhafazârlığın direnişine, İslâmcılığın ve köktendinciliğin Batıcılığa ve Batılılaşmaya meydan okumasına ilişkin çok köklü sorunlar yatıyor. HIST 515’in devamını oluşturan bu ders iki kısımda düşünülebilir. İlk bölümün konusu İkinci Dünya Savaşı öncesinin büyük olaylarıdır: 1918’de Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü ve sonrasında Arap ulus-devletlerinin kurulması, öte yandan Britanya Mandası altında Yişuv’un oluşmaya başlaması. Dersin ikinci yarısında ise şu sorunlar gündeme gelecektir: ilk Arap ulus-devletlerinin hayatta kalma çabaları; Avrupa imparatorluklarının çöküşü; Yişuv’un pekişmesi ve İsrail’in doğuşu; nekbe ve Filistinlilerin topraklarından sökülüp göçe zorlanması; Arap milliyetçiliğinin ikinci dalgası; Nâsırcılık ve Baasçılık; Soğuk Savaş mevzilenmeleri; askerî darbe ve diktatörlükler; ABD ile Sovyetler Birliği’nin vekâlet savaşları olarak Arap-İsrail çatışmaları; OPEC ve petrol ekonomileri; İran devriminin etkisi; 21. yüzyıl başlarının yeni savaşları; Arap Baharının yükselişi ve düşüşü; Amerikan müdahaleleri, çöken devletler ve siyasal İslâmın canlanması. — Öğretim yöntemi, haftalık her üç saatlik ders blokunda bir saatin güncel siyasî ve sosyal olaylara hasredilmesini içerecek; ayrıca öğrenci sunumları dersin çok önemli bir bileşenini oluşturacaktır.

HIST 519 Akdeniz Şehirleri

HIST 532 Osmanlı Siyasi Düşünce Tarihi

HIST 533 Osmanlı İmparatorluğu’nda Din

Karmaşık Osmanlı inanç dünyalarına — hem İslâmiyeti hem diğer dinleri, gerek yataylıkları (sivil toplumun dokusu, kimlikleri, cemaatleri ve kültürleri açısından konumları), gerekse devletle olan dikey ilişkileri içinde kucaklayan — bir toplubakış. Bu giriş envanterinde, başlıca şu konular ele alınacaktır: gaza anlayışının kuruluş dönemindeki rolü ve Osmanlı uç beyliğinin dini yapısı; bir ortodoksinin evrimi; ilmiye teşkilatı ve şeyhülislamlık makamı; birlikte ve yanyana varoluşları içinde Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Yahudiler; millet sistemi ve Osmanlı hukukuna ilişkin tartışmalar; göçebelik ve şehirlilik sarkacında din ve dindarlık; dinin toplumsal norm ve âdetleri belirlemedeki rolü; devletin “zındık” olarak tanımladığı heretik grupların durum ve konumları; 19. yüzyıl reformları karşısında din adamlarının aldığı tavırlar; Abdülhamid döneminin İttihad-ı İslam siyaseti; İttihat ve Terakki dönemi ve sonrasında din sorunları.

HIST 536 Bir Kentin Tarihi II: Osmanlı İstanbulu, 1450-1900

HIST 526’nın devamı olarak da, bağımsız olarak da alınabilir. Her halükârda, Konstantinopolis’in II. Mehmed tarafından kuşatılması ve fethedilmesinden önceki son durumunu gözden geçirerek başlar; İstanbul’un yeniden imârı ve iskânından yola çıkarak, yükselen bir imparatorluğun payitahtının 16. yüzyıldaki parlaklığından geçip, 17. ve 18. yüzyılların çeşitli kriz ve dönüşümlerine ve oradan Tanzimat modernleşmesinin başlangıcına ulaşır. Bu gibi bütün tarihsel arkaplanları kapsayan sınıf içi çalışmaları, belli başlı Osmanlı mekânları ve anıtlarına düzenlenecek inceleme gezileri ve mahallinde yapılacak derslerle bütünlük kazanır.

HIST 537 İslam’ da Eğitim Tarihi

HIST 538 İslam ve Osmanlı Maddi Kültürü

HIST 539 Evliya Çelebi Okumaları

HIST 540 Geç Osmanlı İmparatorluğu’ nda Sıradan İnsanlar ve Gündelik Hayat

HIST 541 1300-1600 Dönemi Osmanlı Tarihinin Kaynakları ve Yöntemleri

Osmanlı tarihini bir dizi alt-dönem içine incelemek yerleşmiş bir yaklaşım kolaylığıdır. Böyle her dönem kendine özgü bir olaylar ve problemler kümesi demektir; bu olay ve sorunları araştırmayı mümkün kılan kaynak ve yöntemlerle, keza bunlar etrafında oluşmuş değişik yaklaşım ve tartışmalarla birlikte çıkagelir. Bu dönem-eksenli problem, kaynak, yöntem ve tartışma öbeklerine âşinâlık, Osmanlı tarihçiliği formasyonunun olmazsa olmazıdır. İHÜ’nün Tarih lisansüstü programında bu formasyon bir dizi Kaynaklar ve Yöntemler dersi aracılığıyla edinilir. Özel olarak 15. ve 16. yüzyıllara odaklanan HIST 540’de başlıca konular, kabaca bir hanedan devletinin siyasal yapısı ve örgütlenmesini; savaş ve fetih sorunlarını; kentliler, köylüler ve göçebelerden oluşan toplumsal grupları; bu gruplar ile siyasal iktidar arasındaki ilişkileri kapsayacak şekilde sıralanır. Daha geniş bir bağlamı, Osmanlıların gerek Avrupa ve gerekse Batı Asya’da edindiği topraklar oluşturur. Bu diyarlar ideoloji ve siyasal düşüncede edindikleri yer açısından irdelenir. Her bir konuya günümüz tarihçiliğinde nasıl ele alındığı çerçevesinde yaklaşılır; hangi kaynak ve yöntemlerin analitik tarihe, hangilerinin ise daha anlatımcı bir yaklaşıma yatkın olduğu değerlendirilmeye çalışılır.

HIST 551 1600-1800 Dönemi Osmanlı Tarihinin Kaynakları ve Yöntemleri

Bu ders, Osmanlı ve Türkiye tarihinin farklı dönemlerinin çalışılması için gerekli kaynak türleriyle birlikte, bu farklı kaynak türlerinden hareketle tarihçilerin geliştirip kullandığı değişik yöntem ve yaklaşımların toplu olarak gözden geçirilmesini öngören Kaynaklar ve Yöntemler dizisinin bir parçasıdır. Özel olarak 17. ve 18. yüzyıllara odaklanan HIST 550’nin çıkış noktasında, Osmanlı İmparatorluğunu yeniçağın pasif, duragan ve marjinal bir seyircisi gibi resmeden ve 1970’lerden bu yana çok eleştirilmiş bulunan “gerileme” paradigmasının eleştirisi yatar. Dersin ilk bölümü kilit analiz birimi olarak devleti alıp, son otuz yılın arşiv araştırmalardan hareketle 1600-1800 arasının insanları ve fikirlerine eğilir. Başlıca şu konular üzerinde durulur: Osmanlı diyarlarının değişen ekonomi politiği; toprak tasarrufundaki değişim; İstanbul’un iaşe ve ikmal sorunları; yönetici seçkinler zümresinin reformcu ve tutucu kanatları arasındaki mücadeleler; klişeleşmiş ifadesiyle “kadınlar saltanatı”; daha genel olarak Osmanlı hanedanının yeni meşruiyet yöntemleri arayışı. Dersin ikinci bölümünde ise vurgu, taşra eyaletlerinin ekonomik, sosyal ve kültürel yaşantısı ile Selanik, İzmir ve Halep gibi uluslararası liman kentlerinin yükselişi üzerinde olacaktır. Lâle Devri, Doğu despotizmi veya dünya sistemine eklemlenme metaforlarının historiyografik eleştirisi, sömestirin son haftalarının konuları arasındadır.

HIST 553 Ottoman Women, c.1300-1900

HIST 561 1789-1908 Dönemi Osmanlı Tarihinin Kaynakları ve Yöntemleri

HIST 562 Osmanlı İmparatorluğu’nda Modernleşme ve Reform

17. ve 18. yüzyılların reformcular ile muhafazakârlar arasında müteaddit boyölçüşmelere sahne olmasının ardından, bir noktada Osmanlı yönetici seçkinleri, üç eski seyfiyye, ilmiyye ve kalemiyye sınıfının Avrupa ve Rusya’nın meydan okumasıyla artık baş edemiyeceğini, dolayısıyla imparatorluğun yüzlerce yıllık askerî ve idarî aygıtının radikal bir değişinden geçmesinin kaçınılmaz olduğunu kabullenmek zorunda kaldı. Bu da bu dersin konusunu: III. Selim ile başlayan, II. Mahmud ile devam eden, Tanzimatın ilânıyla resmî devlet politikası hüviyetine bürünen ve (otokratik bir muhafazakârlık yönetiminde de olsa) oradan Abdülhamid dönemine uzanan modernleşme ve reform çabalarını beraberinde getirdi. Söz konusu reformlar “Avrupa ordusunun ithali”yle başladı; ancak (ayrıca inceleyeceğimiz karşıtlıklara rağmen) darboğazdan darboğaza sıçramak suretiyle ve hızla, sivil idare, hukuk, eğitim, vergi, para ve ağırlık ve uzunluk ölçüleri gibi bütün diğer alanlara yayıldı. Eğitim reformu, örneğin, reformcuların modern eğitim görmüş, dolayısıyla yeni yasa ve yönetmelikleri anlayıp uygulayabilen devlet görevlilerine mutlak surette muhtaç olması nedeniyle hayatî önem kazandı. Ama bir kere başladıktan sonra da, yeni okulların yüz küsur yıl boyunca mezun ettiği yeni subay ve bürokrat kadrolarının, devlet eliyle sınıflaşmanın klasik bir örneğine dönüşüp, 1908’den itibaren o devleti kendi adına ele geçirdiği gözlendi. — Öğretim yöntemi, haftalık her üç saatlik ders blokunda bir saatin güncel siyasî ve sosyal olaylara hasredilmesini içerecek; ayrıca öğrenci sunumları dersin çok önemli bir bileşenini oluşturacaktır.

HIST 571 “Uzak Asya”dan Akdeniz’e: Türklerin Tarihi, Türkiye’nin Tarihi

Bir kavmin öyküsü ile bir diyarın öyküsü nasıl ilişkilendirilebilir? Eski Türkler kimdi; işe diğer ucundan bakarsak, günümüz Türkiye’sinin halklanması nasıl meydana geldi? Türkiye Çalışmaları’na girişte özellikle uluslararası öğrenciler açısından önem taşıyabilecek olan bu ders, kavmin tarihi ile ülkenin tarihi boyutlarını, iki bin küsur yıllık bir sürecin belli başlı bloklarını topluca özetleyen kuşbakışı bir anlatımda birleştirmeyi amaçlıyor. Öykümüz Orta Asya’nın atlı göçebeleri ve bozkır kavimleriyle başlayıp, Osmanlı tarihinin anahatlarından geçerek, 19. yüzyıla, İttihatçılara, oradan da Kemalist Cumhuriyete uzanıyor.

HIST 581 Çevre Tarihi

HIST 596 İran ve Şiilik

HIST 597 Modern İran Tarihi

HIST 602 Osmanlı Tarihçileri ve Vakanüvisleri

Osmanlı toplumunda tarihyazıcılığının gösterdiği gelişmeye toplu bakış. Tarihin kapsamı, anlamı, kullanımları. Resmi ve gayri-resmi şehnameler, tarihler, vekayinameler. Osmanlı tarihyazıcılığının modern tarihçilik açısından kullanılış biçimleri. 16. ve 17. yüzyılların (Kemal Paşazade, Celalzade, Mustafa Ali, Naima gibi) belli başlı tarihçilerinden, gerek matbu, gerekse elyazması metinler halinde seçilmiş okumalar. Başlıca yükümlülük, önemli ölçüde birincil kaynaklara dayalı, yaklaşık 30 sayfalık ciddi bir araştırma çalışmasının yazılı olarak sunulmasıdır. Bu koşulla, Tarih lisansüstü programlarına özgü 600-kodlu araştırma seminerleri yükümlülüğünün karşılanmasına saydırılabilir. TLL 501-502 veya eşdeğerleri üzerinden Osmanlıcaya yeterli hakimiyet koşuluyla ve dersin öğretim üyesinin onayıyla alınabilir.

HIST 603 İslâm ve Osmanlı Hukuk Kültürü Araştırma Semineri

Osmanlı hukuku ve uygulamasına giriş bilgilerini, ileri düzeyde paleografya eğitimi ile birleştiren bu seminerde, her iki yılda bir hukukun (muhakeme usulü, hukukun yorumlanması ya da fıkıh, sultanın kanun koyuculuğu gibi) farklı yönleri üzerinde durulmakta ve seçilen konulara ilişkin birincil kaynaklar ele alınmaktadır. (Örneğin herhangi bir sömestirde esas tema olarak ifta kurumu ve uygulaması seçildiğinde, İslâm ve Osmanlı hukuk alanında konuya ilişkin tartışmaların gözden geçirilmesinin ardından, 16.-18. yüzyılların fetva derlemeleri aracılığıyla belirli temaların izlenmesi ve söz konusu koleksiyonların bu açıdan taranması, bütün sınıf tarafından, topluca gerçekleştirilecek; alternatif yıllarda benimsenen başka temalar için de aynı yaklaşım geçerli olacaktır.) 30 sayfa dolayında, önemli ölçüde birincil kaynak kullanımına dayalı bir araştırma çalışması, seminerin başlıca yükümlülüğüdür. Bu koşulla, bir ileri paleografya atölyesi niteliğini taşıdığı gibi, Tarih lisansüstü programlarına özgü araştırma semineri yükümlülüğünün karşılanmasına saydırılabilir. TLL 501-502 veya eşdeğerleri üzerinden Osmanlıcaya yeterli hakimiyet koşuluyla ve dersin öğretim üyesinin onayıyla alınabilir.

HIST 604 İslam ve Osmanlı Maddi Kültürü Araştırma Semineri

HIST 641 Osmanlı Tarihi Araştırma Semineri (1300-1600)

Bir Osmanlı Tarihi dönem semineridir; yüksek lisans ve doktora öğrencilerini (dersin öğretim üyesinin yıldan yıla değiştirebileceği) önemli ve ağırlıklı bir tema etrafında, 14., 15. ve 16. yüzyılların çeşitli birincil kaynaklarının orijinal şekilleriyle tanıştırmayı ve bu tür belgeler üzerinde çalışabilir kılmayı amaçlar, Önkoşul: HIST 541 veya (Tarih Bölümü tarafından onaylanacak) herhangi bir eşdeğeri; ayrıca, (keza Tarih Bölümü’nün onaylayacağı) yeterli Osmanlıca elyazısı okuma kapasitesi. Dersin zorunlu çıktısı: yukarıda sözü edilen birincil kaynakları temel alan, yaklaşık 30 sayfa dolayında esaslı bir araştırma ödevi. Bu koşulların yerine getirilmesi halinde, Tarih Yüksek Lisans ve Doktora programlarının 600-kodlu seminer yükümlülüğünün karşılanmasına saydırılabilir.

HIST 651 Osmanlı Tarihi Araştırma Semineri (1600-1800)

Bir Osmanlı Tarihi dönem semineridir; yüksek lisans ve doktora öğrencilerini (dersin öğretim üyesinin yıldan yıla değiştirebileceği) önemli ve ağırlıklı bir tema etrafında, 17. ve 18. yüzyılların çeşitli birincil kaynaklarının orijinal şekilleriyle tanıştırmayı ve bu tür belgeler üzerinde çalışabilir kılmayı amaçlar, Önkoşul: HIST 551 veya (Tarih Bölümü tarafından onaylanacak) herhangi bir eşdeğeri; ayrıca, (keza Tarih Bölümü’nün onaylayacağı) yeterli Osmanlıca elyazısı okuma kapasitesi. Dersin zorunlu çıktısı: yukarıda sözü edilen birincil kaynakları temel alan, yaklaşık 30 sayfa dolayında esaslı bir araştırma ödevi. Bu koşulların yerine getirilmesi halinde, Tarih Yüksek Lisans ve Doktora programlarının 600-kodlu seminer yükümlülüğünün karşılanmasına saydırılabilir.

HIST 661 Osmanlı Tarihi Araştırma Semineri (1789-1908)

Bir Osmanlı Tarihi dönem semineridir; yüksek lisans ve doktora öğrencilerini (dersin öğretim üyesinin yıldan yıla değiştirebileceği) önemli ve ağırlıklı bir tema etrafında, “uzun” 19. yüzyılın çeşitli birincil kaynaklarının orijinal şekilleriyle tanıştırmayı ve bu tür belgeler üzerinde çalışabilir kılmayı amaçlar, Önkoşul: HIST 561 veya (Tarih Bölümü tarafından onaylanacak) herhangi bir eşdeğeri; ayrıca, (keza Tarih Bölümü’nün onaylayacağı) yeterli Osmanlıca elyazısı okuma kapasitesi. Dersin zorunlu çıktısı: yukarıda sözü edilen birincil kaynakları temel alan, yaklaşık 30 sayfa dolayında esaslı bir araştırma ödevi. Bu koşulların yerine getirilmesi halinde, Tarih Yüksek Lisans ve Doktora programlarının 600-kodlu seminer yükümlülüğünün karşılanmasına saydırılabilir.

HIST 662 Geç Osmalı İmparatorluğu’ Müslüman Kadın Yazarlar (1789-1908)

HIST 672 Ulusal Bellek İnşasının Metin ve Yöntemleri I: Erken Dönem Türk Milliyetçiliğinin Varyantları

19. yüzyıla özgü Osmanlı kimliği ya da Müslüman yurtseverliği varyantlarından, uzun ve sancılı 1908-22 krizi boyunca, karmaşık biçimlerde Türk milliyetçiliğine geçiş. Yaslanılabilecek bir geçmiş arayışı: çağdaş travmaların, efsanevi tarihçeler icadı yoluyla telafisine dönük mekanizmalar. Alternatif “altın çağ”lar, muhayyel akrabalıklar, bunlara denk düşen kültürel değer sistemleri. Dönemin ilk ders kitapları; popüler tarih denemeleri; Orta Asya kökenlilik tasavvuru; ırk sorunları; Yusuf Akçura ve Fuad Köprülü’nün kurguladığı evrimsel devamlılık anlatımları; Osmanlı-merkezli emperyal söylemin üzerine, ulusal bir söylemin yamanması; Kemalizmin erken döneminde Türk milliyetçiliğinin yeniden tanımlanması; Türk Tarih Tezinin amaç ve kısıtları. Değişen tercih ve ağırlık noktalarıyla tarihsel öykü ve romanlar. Önemli ölçüde birincil kaynaklara dayalı, yaklaşık 30 sayfalık ciddi bir araştırma çalışmasının yazılı olarak sunulması özel koşuluyla, Yüksek Lisans ve Doktora programlarının araştırma semineri yükümlülüğüne saydırılabilir.

HIST 673 Ulusal Bellek İnşasının Metin ve Yöntemleri II: Cumhuriyet Dönemi Tarihçileri Nasıl Okunmalı?

Cumhuriyet dönemi tarihyazıcılığına eleştirel ve karşılaştırmalı bir yaklaşım. Tarihin akademik bir disiplin olarak kurumlaşması ve profesyonelleşmesi. Tarihsel gerikalmışlık, “yetişme” gündemleri, ulusal kalkınmacılık, “Prusya yolu”nun Türkiye varyantı. Devlet, milliyetçilik ve tarihçiler. Akçura ve Köprülü’den başlayıp, Barkan’dan geçerek İnalcık’a uzanan bir ulusal kanon inşası. Evrenselcilik ve biz bize benzerizcilik. Yukarıdan tarih ve aşağıdan tarih. Farklı yalnızlıklar: Reşat Ekrem Koçu, Mustafa Akdağ. İslâm, Osmanlı ve/ya Türk kimlik ve miraslarına ilişkin tartışmaların, sanat tarihine yansıması. Tarihçilerin ve arkeologların farklı dünyaları. 1950’lerin ve 60’ların açılımları. Ekonomik ve sosyal tarihin kendini bulması. Emperyalizm, azgelişmişlik ve üretim tarzı tartışmaları. Tarihçilikte ve Sosyal Bilimlerde ’60 kuşağı. Bu kur, yaklaşık 30 sayfalık ciddi bir araştırma çalışmasının yazılı olarak sunulması koşuluyla, bir araştırma semineri olarak alınabilir; Tarih lisansüstü programlarına özgü 600-kodlu araştırma seminerleri yükümlülüğünün karşılanmasına saydırılabilir.

HIST 681 Modern Türk Tarihi Araştırma Semineri I (1908-1950)

HIST 682 Modern Türk Tarihi Araştırma Semineri II (1945-2002)

HIST 705 Literatür Taraması: Historiyografi

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) Historiyografi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 726 Literatür Taraması: Avrupa Ortaçağı

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) Avrupa Ortaçağ tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 727 Literatür Taraması: Yeniçağ

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) Yeniçağ tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 728 Literatür Taraması: Yakınçağ ve Günümüz Tarihi

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) Yakınçağ ve günümüz tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 731 Literatür Taraması: 1800’den Günümüze Modern Balkan Tarihi

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) 1800’den günümüze modern Balkan tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 736 Literatür Taraması: İç Asya ve Türki Kavimler Tarihi

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) İç Asya ve Türkî kavimler tarihi bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 741 Literatür Taraması: Osmanlı Tarihi, 1300-1600

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) 1300-1600 arası Osmanlı tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 751 Literatür Taraması: Osmanlı Tarihi, 1600-1800

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) 1600-1800 arası Osmanlı tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 761 Literatür Taraması: Osmanlı-Türkiye Tarihi, 1789-1908

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) 1789-1908 arası Osmanlı-Türkiye tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 771 Literatür Taraması: 1908’den Günümüze Yakın Dönem Türkiye Tarihi

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) 1908’den günümüze yakın dönem Türkiye tarihi alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

HIST 791 Literatür Taraması: Kültürel Tarih

Belirli bir alan veya döneme ilişkin ikincil literatürün, ileri düzeyde ve sıkı bir şekilde gözden geçirilmesi suretiyle, özellikle doktora öğrencilerinin bir ana ve iki ikincil dalda yeterlik sınavlarına hazırlanmasını amaçlayan özel, güdümlü okuma derslerinden biridir. Diğer lisansüstü öğrencileri tarafından da, belirli bir alana yönelik yoğun ve güdümlü bir okuma dersi olarak alınabilir. Bu dersi alacak öğrenciler, (a) Kültürel Tarih alanında bilfiil okudukları kitap ve makaleleri içeren komple bir bibliyografya hazırlayıp sunmak; (b) dersin genel kapsamına giren herhangi bir alt-konuda açılabilecek bir lisans Tarih dersi için iyi düşünülmüş bir plan ve okuma listesi hazırlayıp sunmakla yükümlüdürler.

Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler

POLS 507 1980’den Günümüze Türkiye

Bu ders 1980’den beri Türkiye siyasetinin temel meselelerini incelemektedir. Türk siyasal sisteminin temek parametrelerine genel bir giriş ile beraber derste mukayeseli bir şekilde merkez-çevre ilişkisi, modernleşme, sekülerleşme ve kurumsal dönüşümler işlenecektir.  Sivil-asker ilişkileri, AB ve demokratikleşme meseleleri irdelenecektir. Derste kimlik meseleleri üzerinde de durulacaktır: Türkiye’de İslamcılık ve farklı veçheleri, 1990’larda Alevi kimliğinin yükselişi ve Kürt kimliğinin siyasallaşması, PKK ve çözüm süreci değerlendirilecektir.

POLS 509 Modern Türkiye’de Kimlik ve Etnisite

Bu ders modern toplumlarda kimlik meseleleri ve çatışmaları ile ilgilidir ve temel odak noktası modern Türk toplumudur. Derste kimliğin sosyal çatışmalardaki rolü, bu çatışmaların dinamiklerine yaptığı etki ve çözümlerine yapabileceği muhtemel katkılar irdelenecektir. Dönem boyunca Türkiye’deki kimlik temelli temel meseleler işlenecektir. Üzerinde durulacak konular arasında Türk siyasetinde din ve sekülarizm, Türk milliyetçiliği ve vatandaşlık sorunsalı, Alevi kimliği, sivil-asker ilişkileri, Kıbrıs meselesi ve Ermeni soykırımı iddiaları ve kimliğe etkileri bulunmaktadır.

POLS 512 Türkiye Dış Politikası

Bu ders Türk dış politikasının 1923’den günümüze temel meseleleri üzerine odaklanacaktır. Türk dış politikasını izah eden kuramsal yaklaşımlar tartışılacak ve Türk dış politikasının evrimi ve temel kırılma noktaları irdelenecektir. Kıbrıs meselesi, Avrupa Birliği müzakereleri, komşularla ilişkiler başta olmak üzere vaka analizleri işlenecektir. Türk dış politikasında karar alıcı aktörlerin süreçlere görece etkileri mukayese edilecektir.

POLS 575 Devletler, Milletler ve İmparatorluklar

İktisat

ECON 545 Türkiye Ekonomisinde Güncel Meseleler

Bu derste güncel ekonomik veriler üzerinden Türkiye ekonomisinin yapısal özellikleri tartışılırken, güncel ekonomik meseleler derinlemesine incelenmektedir. Ekonomi ve finans kurumları üzerinden Türkiye ekonomisinin genel işleyişi analiz edilmekte ve büyük şirketler üzerinden Türkiye’deki iş hayatı ele alınmaktadır. Ekonomik büyüme, işsizlik, uluslararası ticaret, özelleştirme politikaları gibi temel ekonomik meselelerin üzerinde durulduğu bu derste ayrıca, bankacılık ve sermaye piyasaları üzerinden Türkiye’deki finansal sektöre ait güncel sorunlar tahlil edilmektedir.

Sosyoloji

SOC 511 Türkiye Etnografyası

Türkiye’yi Osmanlı mirası olan çok kültürlü, çok dilli ve dinli yapısı ile araştırmak ve anlamak, karşılaştırmalı, analitik, tarihsel ve inter-disipliner bir bakış açısının gerektirmektedir. Bu çoğulcu yapı içerisinde yer alan farklılıklar ve benzerlikler zamanla çeşitli kesişim, çatışma ve bütünleşme alanları ortaya çıkarmışlardır. Bu dersin amacı, modern Türkiye tarihi ve toplumunu farklı açılardan inceleme ve bu alanda ortaya çıkmış olan sosyolojik-antropolojik çalışmaları eleştirel bir göz ile ele almaktır. Bu derste, Türkiye toplumunun oluşturduğu farklı dini ve etnik kimlikleri tarih, kimlik, dil, aidiyet ve toplumsal hafıza ekseninde tanıma, inceleme, anlama ve bu çoğulcu yapıyı var eden dinamikleri tahlil etmeyi hedeflenmektedir.

SOC 516 Toplumsal Hareketler

Bu ders sosyal hareketlerin sosyolojik açıdan ele alınmasını amaçlar. Öncelikle, birçok örnek olay üzerinden, sahanın kilit kavramları, teorik yaklaşımlar ve yöntembilimsel araçlar tartışılacaktır. Şu kritik konuların üzerinde özellikle durulacaktır: Demokrasi, din, kimlik, küreselleşme, medeni haklar, çevrecilik, sınıf, ırk ve etnisite. Özellikle Türkiye içindeki sosyal hareketler özel olarak daha yoğun bir şekilde işlenirken, aynı zamanda dünya üzerindeki diğer büyük sosyal hareketler de dersin konusu olacaktır.

SOC 518 Kent Sosyolojisi

Kent sosyolojisi ‘şehir’ olarak bilinen spesifik bir toplumsal organizasyon biçimini ve bu entitenin kökenini, yaşamını ve geleceğini çalışır. Bu derste şu çalışma alanları üzerinde durulacaktır: (1) Şehirlerin gelişimi, (2) şehirlerin içyapıları ve organize oluş biçimleri, (3) şehirlerde yaşayan insanlar arasındaki etkileşim, (4) şehirlerin bölgeleri ve ulusları etkileme biçimleri, (5) şehirleşme ve şehirciliğin getirdiği farklı sosyal problemler. Bu derste, vurgu İstanbul ve Anadolu şehirleri üzerinde olacaktır. Bu şehirlerin tarihleri ve ortaya çıkışları, bu olguları açıklamaya çalışan farklı teorik perspektiflerin ışığında incelenecektir.

SOC 520 Siyasal Sınırlar ve Sınır Bölgeleri

Ulus-devletlerin inşa süreçlerinde politik sınırlar iktidarın sembolü ve kurulduğu alanlar ve aynı zamanda tahayyül edilen ulusun sınırlarının somut formları oldular. Politik teritoryal sınırlar, sınır bölgelerinde sınır insanlarının gündelik hayatlarında sayısız kopuş, ayrılık, kayıp, sınır geçişleri, kaçakçılık, mahkûmiyet, özlem ve ölüm hikayelerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu dersin amacı, modern dönemde keskinleşen politik sınırların ortaya çıktıkları coğrafyayı farklı parçalara bölerek bölge insanlarını nasıl birbirinden kopardığı (ya da koparamadığı) ve bu bölünmelerin sosyal, ekonomik ve siyasal etkilerinin neler olduğunu sosyolojik ve antropolojik bir perspektifle araştırma amacını taşımaktadır. Bu derste, cevabı aranacak soruların bazıları şöyle: Yerel hafızada mekân ve sınır nasıl tanımlanmaktadır? Sınırın aile tarihleri, akrabalıklar ve dini yapılar üzerinde ne tür etkileri olmuştur? Tarihsel süreç içerisinde toplumsal yapılarda devamlılık arz eden ya da etmeyen unsurlar nelerdir? Sınır ve sınır mekânları bireysel ve toplumsal hafıza ve aidiyetler/kimlikler üzerinde nasıl etkide bulunmuştur?

Antroopoloji

ANTH 519 Devlet Etnografyası

Modern devlet farklı siyasetler, mekanizmalar ve aygıtlar üzerinden kendini yeniden kurmaya ve yenilemeye devam etmektedir. Bu ders, devlet mekanizmasını ve ulus-devlet yapılarını siyasal şiddet ve hegemonya olguları ekseninde incelemeyi ve anlamayı hedeflemektedir. Modern devletin inşa sürecini Weber, Gramsci, Althusser, Foucault ve Agamben gibi düşünürler üzerinden anlama çabasının ortaya konulacağı bu derste Benjamin, Arendt, Sartre, Fanon ve Asad gibi düşünürlerde eklemlenerek siyasal şiddet olgusunun modern devletin temel araçlarından birisine nasıl dönüştüğünün arkeolojisi yapılacaktır. Modern devlet üzerine yapılmış farklı etnografik çalışmaların analiz edileceği bu ders, öğrencileri modern devlet, siyasal şiddet, egemenlik ve güç gibi kavramlar üzerine yeni sorgulamalar yapmaya teşvik edecektir.

ANTH 522 Duygu Antropolojisi

İnsanoğlunun yaratılışının en önemli özelliklerinden biri olan duygu(lar) sosyal bilimler ve özellikle sosyoloji-antropoloji çevrelerinde son zamanlara kadar ıskalanan konulardan biri olmuştur. Duygular sadece bireysel hayatımızı değil aynı zamanda toplumsal hayatımızı da etkilemektedirler. Benzer şekilde, içine doğduğumuz sosyal hayat ve dünya farklı düzlem ve boyutlarda duygularımıza tesir etmektedir. Duygular evrensel midir yoksa kültürden kültüre farklılıklar göstermekte midirler? Duygular psikolojik-bireysel yönlerinin ötesinde kültürel-kolektif olgular mıdırlar? Bu dersin amacı sosyolojik ve antropolojik perspektifler ile duyguları (aşk, nefret, sevgi, öfke, inanç, korku, vb.) sadece bireysel olgular ve tecrübeler olarak değil aynı zamanda kolektif sosyal ve kültürel olgu ve tecrübeler olarak analiz etmeyi hedeflemektedir.

history@ihu.edu.tr