Eğitimin Felsefi Sosyal ve Tarihi Temelleri (%30 İngilizce)

Eğitimin Felsefi, Sosyal ve Tarihi Temelleri (%30 İngilizce) Yüksek Lisans Programı kontenjanı 15'tir.

Öğrenim Ücreti Muafiyeti

Gerekli şartları sağlamaları halinde;

• 13 öğrencimize %100 öğrenim ücreti muafiyeti sağlanmaktadır.

Nakdi Burslar

%100 Öğrenim Ücreti Muafiyeti sağlanan bu öğrencilerimizden;

• 2 öğrencimize, gerekli şartları sağlamaları halinde, aylık 12.600-TL “Başarı Bursu” verilecektir.

Önemli Not: Yukarıda verilen bilgiler 2024-2025 Akademik Yılı kabulleri için geçerli olup bütçe ve kontenjanlar ile sınırlıdır. İlgili kontenjanlara girişte adayların bilimsel değerlendirme sınavları sıralaması esas alınacaktır. Muafiyet, nakdi burslar ve öğretim asistanlığı hakkında detaylı bilgiler ve şartlar için ilgili sayfaları ziyaret ediniz.

Anabilim Dalı Başkanı:

Doçent Dr. Ayşe Dilşad Yakut

Programın Kapsamı:

Eğitimin Felsefi Sosyal ve Tarihi Temelleri Yüksek Lisans Programı sunduğu güçlü disiplinler arası yaklaşım ile eğitimin temel meselelerine felsefi, sosyal ve tarihi bir bakış açısıyla yaklaşabilen ve yeni çözümlemeler yapabilen bu doğrultuda  bilimsel çalışmalar yapan mezunlar kazandırma gayreti içerisindedir.

Programın Hedef Kitlesi:

• Eğitimin toplum tipleri ve tarihsel aşamalarındaki gelişimi açısından felsefe, eğitim felsefesi, eğitim tarihi, sosyoloji gibi çeşitli disiplinler aracılığıyla incelemek isteyen eğitimcileri,
• Teori ve metodolojide farklılaşan eğitim meselelerini keşfedebilen ve bunu pek çok farklı boyutta mercek altına almak isteyen bireyleri,
• Eğitim alanında akademik kariyer yapmak isteyen mezunları hedeflemektedir.

Sunduğumuz programın işleyişini genel olarak şöyle tarif edebiliriz:

• İlk yıl gerekli derslerin tamamlanmasına, ikinci yılsa orijinal içeriklere dayanan tez hazırlıklarına ayrılmıştır.
  • Hem eğitim fakültesi mezunu olmayıp hem de pedagojik formasyonu olmayan adaylara bilimsel hazırlık eğitimi verilecektir.
• Geniş bir uluslararası öğrenci portföyü ile çok dilli ve çok kültürlü bir eğitim ortamı sunmaktayız.

Yüksek Lisans başvuru koşulları sayfasını ziyaret ediniz.

Öğretim Kadrosu için bölüm sayfasını ziyaret ediniz.

Ders İçerikleri

EDU 500 Ön Seminer

Bu çok-amaçlı, kredisiz ders, araştırma yöntemlerinde ve araştırma sonuçların analizinde yeterli hâkimiyet kazanmak, gerekli araştırma dillerinde yetkinleşmek gibi hedefler doğrultusunda, esnek biçimde değerlendirilir. Aynı zamanda öğrencilerin araştırma ve yayın etiği standartları ve kuralları hakkında ilk bilgileri edinmelerini amaçlar.

EDU 501 Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği

Bu ders yüksek lisans çalışmalarına yeni başlamakta olan öğrencilerin veri-bulgu-sonuç ilişkileri; birincil kaynakların okunması ve değerlendirilmesinde dikkat edilecek hususlar; ikincil kaynaklardan yararlanma; bibliyografya oluşturma, alıntılama, dipnot verme ve kaynak gösterme; farklı düzeyde araştırmaları (konferans bildirisi, makale, tez veya kitap gibi) farklı ürünlere dönüştürme; araştırma ve yayın etiği standartları ve kuralları hakkında ilk bilgileri edinmelerini amaçlar.

EDU 502 Eğitim Politikaları

Eğitim Politikasının temel kavramları, aktörleri ve süreçleri irdelenecektir. Cumhuriyet dönemindeki bazı politika konuları ve meseleleri ele alınacaktır. Türk Eğitim sistemi hakkındaki yabancı uzman raporları, İmam hatip ve meslek liseleri meselesi, Bir sosyal mühendislik aracı olarak üniversite sınavları ve Yükseköğretime geçiş politikaları bu bağlamda ele alınacak bazı başlıklardır.

EDU 505 Araştırma Uygulamaları

Bu ders öğrencilere belirli bir grup ve resmi kuruluşlar( toplumsal organizasyon, okul/mahalle, STK, hizmet organizasyonları, coğrafi olarak dağıtılmış sanal gruplar) ile işbirliği içerisinde eğitimde eşitlik, kalite ve erişimi arttırmaya yardımcı olacak tasarım odaklı araştırma projeleri ve kendi araştırma projelerini geliştirme ve üzerinde çalışmaya devam etme fırsatı sunmaktadır. Araştırma projesinin amaç ve çıktıları öğrenci, bölüm danışmanı ve kuruluş arasında ortak bir çaba olacaktır. Bu alan deneyimi, öğrenciler için kaliteli araştırma yürütmek, araştırma becerilerini ve eğilimlerini geliştirmeleri için uygulamalı bir fırsat sağlamaktadır.

EDU 520 Eğitim Yönetiminde Güncel Konular

Kültür, göç, ırk, dil, yoksulluk, sosyal değişim, kentsel baskılar ve kırsal izolasyon gibi meselelerin ülkemizde ve dünyada bulunan okulların ve diğer eğitim kurumlarının işleyişini nasıl etkilediği okuma, tartışma, alan araştırması ve kapsamlı yazmalarla incelenecektir.

Seçmeli Dersler

EDU 514 Eğitimde Değişim Yönetimi

Sosyal değişim, okul reformu, değişim öncüsü örgütler, değişimsel liderlik, değişim kapasitesi yaratmak, nitelikli öğrenme ortamı oluşturmak, kültürel değişimi yönetmek, yapısal değişimi yönetmek, değişime ilişkin tutumlar, değişim projesinin temel ögeleri bu dersin konuları arasındadır.

EDU 521 Eğitim Yönetiminde İyi Örnekler

Bu ders öğrencilerin hem sahadaki uzmanlarla tanışmasına ve hem de birlikte çalışmasına imkân verecektir. Dersin amacı eğitimcilerin iyi örneklerini paylaşmak ve işbirliği içinde çalışmalarına olanak sağlayacak yeni platformlar oluşturmaktır. İyi örnek sunumlarının yanı sıra problem çözme atölye çalışmaları ile zenginleştirilen tartışmalar; öğrencilerin eğitime ilişkin farklı konularda yüz yüze tartışma fırsatı bulabildiği bir diyalog zemini oluşturacaktır. Her hafta eğitimde dünya çapında uygulanan yeni yaklaşımlar, kavramlar ve reform hareketleri araştırılıp tartışılacaktır. Özetle bu ders, farklı farklı tecrübelere sahip olan okul müdürleri ve uzmanlarla, mevcut eğitim politikalarındaki uygulamalarda mesleki ve öğrenci gelişimindeki eğilimlerin incelenmesini içeren, eğitim liderliği ve eğitici çalışmalarıyla ilgili araştırma ve uygulamaları kapsamaktadır.

HIST 503 Dünya Tarihi I

Bir genel tarih dersi: ilk insan topluluklarının ortaya çıkışından, yaklaşık İS 1500 dolaylarında Avrupa’nın Atlas okyanusun açılmasına kadar uzanan süreçte, belirli dönem ve temaların tek tek gözden geçirilip, gerek Max Weber ve Ernest Gellner’den, gerekse Clive Ponting, Jared Diamond ve Michael Cook’tan esinlenen karşılaştırmalı, teori-yoğun yaklaşımlarla sorunsallaştırılması. Bu çerçevede, düz ve kesintisiz bir çizgi olarak değil, kesikli bir basamak fonksiyonu biçiminde tırmanan bir nitel gelişme modeli ile, birkaç uygarlık çekirdeğinin kendi periferilerini adım adım entegre etmesini içeren bir nicel (mekânsal) yayılma modelinin birleştirilmesi. Birkaç büyük maddi-teknik eşik boyunca sıralanan kurumsal-kültürel “çözüm” öbeklerinin başlıca yapıtaşları. Birinci sömestirde ele alınan konulardan bazıları: Modernitenin pre-moderniteleri kucaklayış ve sarmalayış biçimleri; çağdaş avcı ve toplayıcıların tarihöncesi avcı ve toplayıcılarla karşılaştırılması; göçebe otlatıcılık, atlı okçular, bozkır imparatorlukları; köylü üretiminin ekonomik yapısı; tarihte hareket ve fütuhatın rolü; “karanlık çağ”lar ve devlete sıçrayış; İlkçağın erken denizci-ticari uygarlıkları; vergisel devletler ve toplumlar; fiyef dağıtımının işlevi ve varyantları; kentesel mekânlar ve kültürler; “Avrupa mucizesi”nin arifesinde dünyanın durumu.

HIST 504 Dünya Tarihi II

Yaklaşık İS 1500 dolaylarından günümüze kadar uzanan süreçte, belirli dönem ve temaların tek tek gözden geçirilip, karşılaştırmalı, teori-yoğun yaklaşımlarla sorunsallaştırılması. İkinci sömestirde ele alınan konulardan bazıları şunlardır: Batı merkezli coğrafi keşif ve fetih seferleri sonucu, modern dünya sisteminin doğuşu; “tüccar imparatorlukları”nın yükselişi ve ekonomi politiği; Atlantik üçgeni, sermaye birikimi ve Hint Okyanusu’na giriş; Avrupalılardan önce Çin ve Hindistan; Avrupa içi dönüşümler (Protestan Reformasyonu ve dinin görelileşmesi açısından sonuçları; askerî devrim ve modern devletin oluşumu; bilim, bilimcilik ve Aydınlanma; yeni egemenlik ve meşruiyet biçimleri; çağdaş siyasal yaşamın ve siyaset biliminin doğuşu); ön-sanayileşme; milletlerin zenginliği; modernite ve devrimler; Fransız Devrimi ve devrimseverlik mirası; Sanayi Devrimi ve 19. yüzyılın “sosyal sorun”u; Avrupa’da, doğu ve güneydoğu Avrupa’da, Avrupa dışında yükselen milliyetçilik türleri; 1875-1914 arasının Yeni Emperyalizmi, yol açtığı emperyalizm kuramları ve tartışmaları; zihinsel sertleşmeler: sosyalizm ve komünizm, faşizm ve nasyonal sosyalizm; 1945 sonrası dünya düzeni; komünizmin çöküşü ve komünizm sonrası toplumların sorunları; 20. yüzyılın bitiminde, kapitalist modernitenin yeni sorunları ve çatışmaları.

HIST 585 Toplum Bilimlerin Tarihi

Sosyal bilimlerin 1500 dolaylarından günümüze uzanan bu öyküsü ve zihinsel haritası, gerek uzmanlar ve gerekse eğitimcilere, çeşitli disiplinlerin sınırları, komşulukları ve örtüşmeleri hakkında genel bir perspektif sunmayı amaçlar. Ders şu alt-konular etrafında gezinir: Ortaçağ başlangıçları. 9. – 12. yüzyılların İslâm ilim ve bilim dünyası. Bilimsel Devrim ile birlikte, o dönemdeki kısa adıyla bilimin, diğer bilgi dalları için bir model haline gelmesi. Doğanın yanı sıra, toplumun ve kültürün de araştırma objelerine dönüşmesi. Avrupa merkezli büyük coğrafî keşif ve fetih seferleriyle, denizaşırı imparatorluklarla, modern devletlerle, piyasa ekonomileriyle ve değişen zaman anlayışıyla birlikte oluşan bilgi patlamaları. Aydınlanma Çağının sözlük ve ansiklopedileri; toplama, biriktirme, tasnif etme ve sistematizasyon üzerinden, teorileştirmelerin önünün açılması. Ekonominin, sosyal ilişkilerin ve siyasetin, farklı disiplinlerin araştırma alanlarına dönüşmesi. Bu yeni disiplinlerin, yeni adıyla doğa bilimleri örneğinden hareketle, toplum bilimleri adına lâyık görülmesi. Yakınçağ imparatorluklarının, antropoloji ve arkeolojinin yükselişi için sunduğu çerçeve. Avrupa-merkezcilik ve uygulamaları (Oryantalizm, Doğu Avrupacılık, Balkancılık). Akademik bölüm (departman) örgütlenmesi. Disiplinler, söylemler, metodolojiler. 19. yüzyıl başlarının keskin ayrışmalarından, yakın zamanların disiplinler-arasılık arayışlarına geçiş.

HIST 586Üniversite: Fikir ve Tarih

Ekonomik ve sosyal gelişmenin doğurduğu giderek karmaşıklaşan ileri bilgi ihtiyaçlarından hareketle, en üst düzeydeki elit eğitiminin kökleri ve evrimine bu kavramsal ve tarihsel yaklaşım, şu alt-konuları kapsar: Bir “öğretmenler ve öğrenci-âlimler camiası” (universitas magistrorum et scholarium) fikrinin doğuşu. Avrupa’da ve İslâm ülkelerinde ilk dinî eğitim kurumları. El-Karaviyyin ve el-Ezher. Endülüs ve sair Arap medreselerinin etkisi. Batı Ortaçağ müfredatı: “üç yol” (trivium) ve “dört yol” (quadrivium). Bologna ve ilk diplomalar. Beratlar ve kollektif yasal haklar.Constitutio Habita’dan (1155/8)Magna Charta Universitatum’a (1988) akademik özgürlük kavramı. Genişleyen hamilik türleri: Kilise, krallar, kent yönetimleri. Yeni içerikler ve yöntemler: Rönesans hümanizması, metin eleştirisi, İlkçağ düşünürlerinin yeniden keşfi. Kuzey ve Güney farkı. Üzerine, Bilimsel Devrimin etkisinin binmesi. Ulus-devletler. Yeni ve daha otoriter model: Paris Üniversitesi. Bir yanda fakülteler ve uzmanlar; diğer yanda genel âlimler. Araştırma dergileri. Alman çağdaş araştırma üniversitesi modelinin Berlin’den başlayıp, Fransa’dan geçerek ABD’ye ulaşması. Ekonomik kısıtlar karşısında finansman modellerinin çoğalması. Özel hayır sahipleri ve özel üniversitelerin yükselişi. “Şirket üniversiteleri” ve işletmecilik zihniyetinin tehlikeleri. Bilim ve siyaset. Üniversitelerin kısa vâdeli hedefler uğruna araçsallaştırılmasının uzun vâdede yol açabileceği kayıplar. Ulusal üniversiteler, devletler-arası üniversiteler, yeni örgütlenme biçimleri.

PHIL 511 Mütekaddimin Dönemi Bilgi Teorileri

İslam düşünce geleneği iki ana döneme ayrılmaktadır. Mütekaddimin denen ilk evre hem teşekkül hem de düşüncede klasikleşmenin olduğu bir dönemdir. Derste bilginin ne olduğu, imkanı, kaynağı, doğruluk, sezgi, tümeller, nefs gibi sorunlar öne çıkmaktadır. Bu dönemden Farabi, İbn Sina, Kadı Abdülcebbar ve Bakıllani gibi düşünürlerin bilgi teorileri yakından incelenmektedir.

PHIL 512 Müteahhirin Dönemi Bilgi Teorileri

Bu derste İslam düşünce geleneğinin ikinci klasik evresi olan müteahhirin döneminden Cuveyni, Gazali, İbn Rüşd, Fahreddin er-Razi, Seyyid Şerif Cürcani ve Konevi gibi düşünürlerin bilgi teorileri ele alınmaktadır.

PHIL 580 Bilgi Teorisi

Bilgi teorisi, Antik felsefeden itibaren felsefenin en temel meseleleri arasındadır. Neyi bilebilirim? sorusu bu dersin en temel sorusudur ve farklı düşünür ve ekoller bu soru bağlamında incelenir. Bilginin anlamı, mahiyeti, doğası, kapsamı, sınırları, akıl yürütme ve bilgiyle ilişkili felsefi kavramlar önde gelen bilgi filozoflarının düşünceleri bağlamında karşılaştırmalı bir şekilde incelenir.

PHIL 597Klasik Düşüncede Eğitim Kuramları

Bu ders, Klasik Dönem felsefe eğitim teorilerine odaklanmaktadır. Esas olarak Sokrates, Platon, Aristoteles’in eğitim teorisi ve yaklaşımlarına odaklanacağız. Birincil kaynakları, yani Platonik Diyalogların erken dönemini kullanarak, ilk önce sadece sorular kullanarak yanlış inançları göstermeyi içeren Sokratik yöntemi inceleyeceğiz. Sonra orta dönem platonik diyaloğa geçeceğiz ve Platon’un eğitime yaklaşımını, özellikle Meno diyaloğundaki amnezi teorisini inceleyeceğiz. Platon’dan sonra, bilgi ve eğitime Aristotelesçi yaklaşımı tartışacağız. Dersin son bölümünde Helenistik okullarda eğitim teorilerini inceleyeceğiz.

SOC 510 Toplumsal Cinsiyet

Bu derste toplumsal cinsiyet olgusu ve bu alanda ortaya konulmuş teorik tartışmalar, kavramlar ve kuramlar eleştirel bir perspektifle incelenmesi, tartışılması ve analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Toplumsal cinsiyet ve cinsellik değişik sosyal ve kültürel bağlamlarda incelenecektir. Aile ve evlilik sistemleri, beklentiler ve normlar tartışılacaktır. Toplumsal cinsiyet ve cinsellik kategorileri birbirleriyle bağlantılı bir şekilde incelenerek sosyal davranış biçimleri anlaşılmaya çalışılacaktır. Antropolojik bir yaklaşım, öğrencilerin gerçek hayattan alınan durumlar ve vakaları tartışmalarına yardımcı olacak ve yine öğrencilerin cinsiyet ile ilgili pratiklerin siyasi tartışmalara nasıl yansıdığını soruşturmaları teşvik edilecektir.

SOC 530 Afet Sosyolojisi

Bu dersin amacı öğrenciye afetleri sosyolojik olarak inceleme becerisi kazandırmaktır. Afetler doğal oldukları kadar yaşamımızı, toplumların ve grupların yapılarını yansıtan sosyal olaylardır da. Ders boyunca kültürün, eşitsizliklerin, sosyal yapıların ve süreçlerin insanların afetle yüzleşmelerini nasıl etkiledikleri, onların afetlere tepkilerini nasıl etkiledikleri, afet sonrası nasıl tekrar ayağa kalktıkları yada neden çöktükleri, afetlerin sosyal değişmeyi nasıl etkilediği incelenecektir. Dersi alan öğrenciler, öğrendikleri teorik modelleri ülkemizde yaşanan büyük afetlerin örneğinde kullanarak afet öncesinde, süresince ve sonrasında insanları farklı risk derecelerine maruz bırakan sosyal, ekonomik, coğrafi, siyasi ve kültürel faktörleri analiz edebileceklerdir.

SOC 543 Toplumsal Eşitsizlikler

Bu ders toplumsal eşitsizliklerin aldığı biçimlere ve bunların içeriklerine odaklanmayı amaçlamaktadır. Özellikle de gender (toplumsal cinsiyet), ırk, etnisite ve sınıfsal kökene dayalı eşitsizliklerin analizi üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda bu derste klasik ve çağdaş sosyolojide tabakalaşma kuramları, tabakalaşma tipleri ve rejimleri, tabakalaşma göstergeleri, yeni tabakalaşma/eşitsizlik biçimleri, dünyada ve Türkiye’de toplumsal eşitsizlikler gibi konular üzerinde durulacaktır.

SOC 546 Çocukluk ve Aile Sosyolojisi

Çocukluk nedir ve ailenin toplumdaki rolü nedir? Bu ders karşılaştırmalı bir bakış açısıyla toplumdaki çocuk ve aileye odaklanmaktadır. Çoğu toplumda çocukların durumu ve rolü ile ilgili fikirler zamanla değişmiştir. Dersin ilk bölümünde çocukların geçmişte nasıl düşündüklerine bakılacaktır. Çocuk ve çocukluk fikri, modern toplumda, pastoral bir çocukluk masumiyeti çağından, sosyal sorunlar olarak çocuklar üzerinde yoğunlaşmaya kadar, belirli bir imajı benimsemiştir. Ailelerin ve ailenin rolünün hem gelişmiş hem de gelişmekte olan toplumlarda geçen yüzyılın başından bu yana önemli değişikliklere uğradığı söylenebilir. Bu değişiklikler kadınların statüsünü, anneler olarak rollerindeki değişiklikleri ve erkeklerin baba olarak rollerindeki değişiklikleri içerir. Ailenin tanımları hangi yollarla genişlemektedir ve bu genişleyen tanımın çocuklar ve toplum için olası sonuçları nelerdir? İnceleme ve karşılaştırma altındaki alanlar arasında çocuklar ve çocukluk, ebeveynlik ve kadınların durumu, çalışan anneler ve erkeklerin baba, boşanma ve değişen aile biçimleri olarak durumu yer almaktadır. Farklı teorik perspektifler araştırılacak ve haftalık konularla ilgili bazı temel metinlerin yanı sıra kesinlikle sosyolojik literatür olmayabilecek ek ders materyalleri de gözden geçirilecektir. Bu ders öğrencilerin eleştirel düşünürler olarak becerilerini daha da geliştirmelerine ve karşılaştırmalı bir bakış açısının çocukluk, ebeveynlik ve ailenin farklı toplumlardaki rolünün nasıl daha derin ve daha incelikli bir anlayışa yol açabileceğini düşünmelerine yardımcı olacaktır.

eki@ihu.edu.tr