MA in Philosophy (in English)

Head of The Department:

Assoc. Prof. Enis Doko

Scope of the Program:

The program brings together theories and perspectives arising from the history of philosophy and taking into account the classical and modern debates. In this respect, the program is designed to provide participants with in-depth background on the history of philosophy, Islamic philosophy, Turkish thought and philosophy, and Continental philosophy, including the phenomenologic methods. Some of the research areas are:

• History of Philosophy
• Contemporary Philosophy
• Phenomenology
• Islamic Philosophy
• Metaphysics
• Turkish Philosophy
• Mystical or Sufi Philosophy

Who Should Participate?

This program may exceptionally be useful for the following:

• those who have some philosophical background, but seek to increase their skills in different areas of philosophy
• those who have an interest in philosophy and want to improve their interest with an intellectual profession
• those who are just graduated from universities and are looking for career opportunities in different fields;
• those who wish to pursue an academic career.

Visit the MA Programs Application Requirements page.

Visit the department page for Teaching Staff.

Course Contents

PHIL 500 Seminer

Dersin amacı öğrencilerin felsefe ile ilgili konularda bölüm öğretim üyeleri, mezun olmaya hazırlanan tez öğrenciler ve davet edilen konuk öğretim üyelerinin seminerleri aracılığı ile öğrencilerin algısı ve farkındalığını genişletmektir. Ders kapsamında tezini savunmaya hazırlanan her yüksek lisans öğrencisinin çalıştığı konu ile ilgili bir seminer vermesi beklenmektedir.

PHIL 501 Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği

Bu dersin amacı öğrencilerin bilimsel araştırmaların yöntemleri, teknikleri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır. Bilimsel Araştırma Yöntemi kullanılarak yapılacak bir çalışmada nelerin yapılması gerektiği, nasıl bir yol izleneceği, sorunsalın nasıl saptanacağı, amacın nasıl somutlaştırılacağı, araştırma için doğru yöntemin nasıl belirleneceği, test materyallerinin nasıl geliştirileceği, atıfların nasıl aktarılacağı ve bulguların tartışılıp nasıl sonuca ulaşılacağı gibi konular işlenecektir. Araştırma yöntembiliminin gelişimi ile ilgili çeşitli makalelerin çözümlenmesi ayrıca ele alınacaktır. Yayın Etiği, Eğitim ve Etik, Etik Gerekçelendirme ve Temellendirmeler diğer işlenecek konulardır.

SEÇMELİ DERSLER

PHIL 510-539 Türk-İslam Felsefesi

PHIL 510 İslam Felsefesi I: İleri Düzey Ders

İslam felsefesi önemli felsefe geleneklerinden birisidir. Bu ders İslam felsefesinin teolojik arka planı, çeviri hareketleri ve İslam felsefesinin temel ekolleri ileri düzeyde işlenmektedir.

PHIL 511 Mütekaddimin Dönemi Bilgi Teorileri

İslam düşünce geleneği iki ana döneme ayrılmaktadır. Mütekaddimin denen ilk evre hem teşekkül hem de düşüncede klasikleşmenin olduğu bir dönemdir. Derste bilginin ne olduğu, imkanı, kaynağı, doğruluk, sezgi, tümeller, nefs gibi sorunlar öne çıkmaktadır. Bu dönemden Farabi, İbn Sina, Kadı Abdülcebbar ve Bakıllani gibi düşünürlerin bilgi teorileri yakından incelenmektedir.

PHIL 512 Müteahhirin Dönemi Bilgi Teorileri

Bu derste İslam düşünce geleneğinin ikinci klasik evresi olan müteahhirin döneminden Cuveyni, Gazali, İbn Rüşd, Fahreddin er-Razi, Seyyid Şerif Cürcani ve Konevi gibi düşünürlerin bilgi teorileri ele alınmaktadır.

PHIL 513 Sühreverdi ve İşrak Felsefesi

Bu ders İşrak felsefesinin felsefi karakterine ve Sühreverdi ve Molla Sadra gibi önemli temsilcilerine odaklanmaktadır.

PHIL 514 İslam Geleneğinde Ahlak Teorileri

Derste öncelikle alanın çerçevesine işaret edilerek, İslam ahlâk düşüncesi literatürünün kelâm, tasavvuf ve felsefe gibi farklı disiplinler şemsiyesinde kaleme alınan eserlerden oluştuğu, bu nedenle tek tip bir ahlâk yaklaşımıyla karşı karşıya olunmadığı ortaya konacaktır. Kelâm literatürü bağlamında din-ahlâk ilişkisi problemine ve ilgili teorilere, tasavvuf literatürü bağlamında kemâl kavramına değinildikten sonra felsefî literatürde ortaya konan teorilere yoğunlaşılacaktır. Nefsânî tıp yaklaşımı çerçevesinde Ebû Zeyd el-Belhî ve Ebû Bekir Zekeriya er-Râzî’ye; Stoacı yaklaşım çerçevesinde Kindî’ye değinilecektir. Bilhassa Aristoteles ve Galen’in eserleri olmak üzere Yunan ahlak literatürünün Arapça’ya intikali ve etki alanına işaret edilerek, bu bağlamda Farabi, Ibn Miskeveyh ve Ibn Sînâ’nın ahlâk teorileri, Antik Yunan’a benzer ve özgün noktalarına dikkat çekilmek suretiyle işlenecektir. Klasik dönem sonrası literatürü ise Tûsî’nin çizdiği çerçeve üzerinden kısaca değerlendirilecektir.

PHIL 515 Mutezili Düşünürler

İslam’ın ilk akılcı okulu denen mutezile, kelamı kuran mezhep olarak da bilinir. Dil felsefesinden bilgi teorisine kadar pek çok alanda önemli düşünürler yetiştiren mutezile sadece ilahiyat değil, aynı zamanda felsefe açısından da önemli bir okuldur. Bu derste Mutezile ekolü ve onun Vasıl bin Ata, Nazzam, Cahız, Kadı Abdülcabbar ve diğer önemli mutezile düşünürlerinin felsefi ve teolojik görüşleri incelenmektedir.

PHIL 516 Farabi

Bu ders önemli İslam filozoflarından biri olan Farabi’nin temel felsefesi fikirleri üzerine odaklanır. Öğrenciler düşünürün önemli felsefi metinlerini okurlar.

PHIL 517 İbn Sina

Bu derste tüm zamanların en önemli filozoflarından biri olan İbn Sina’nın temel felsefi fikirleri incelenmektedir. Öğrenciler düşünürün felsefi metinlerinden seçmeler okurlar.

PHIL 518 Gazali

Bir ilahiyatçı, filozof ve önemli bir İslam alimi olan Gazali İslam filozoflarına yönelik eleştirileriyle bilinir. Bu derste Gazali’nin felsefe eleştirisi ve onun felsefe ve ilahiyatın farklı alanlarında yaptığı katkılar incelenmektedir.

PHIL 519TehafütGeleneği

Tehafüt’ler Gazali sonrası döneme değin uzanan bir polemik eserler dizisi olarak tasvir edilebilir. Gazali filozofların metafizik meselelerde hata ettiğini göstermek için onların fikirlerinin felsefi bir eleştirisini sunanTehafütü’lFelasifeadlı bir eser kaleme almıştır. Gazali’den sonra da tehafüt yazımı devam etmiştir. Bu ders Gazali, İbnRüşd, AlaaddinTusi ve Hocazade gibi farklı tehafüt yazarlarının eserlerinin analiz ve incelenmesinden oluşmaktadır.

PHIL 520 İbn Rüşd ve İbn Rüşdçülük

İbn Rüşd özellikle Batı düşüncesi için bir dönüm noktası olmuş bir İslam filozofudur. Bu ders onun metafizik, epistemoloji ve din-felsefe ilişkisi hakkındaki görüşlerini ve modern felsefenin ortaya çıkışında önemli bir role sahip Avrupa’daki Paris, Bologna ve Padua okullarına etkisini incelemektedir.

PHIL 521 Başlıca Endülüs Filozofları

Bu ders İbn Bacce, İbn Tufeyl, İbn Rüşd gibi önde gelen Endülüs filozoflarının düşüncelerine temel eserleri üzerinden odaklanmaktadır.

PHIL 522 İbn Haldun’un Mukaddimesi

İbn Haldun İslam düşünce geleneğinin en önemli ve en özgün şahsiyetlerinden biri, felsefe tarihinin ilk tarihsel düşünürü ve kimilerine göre modern sosyal bilimlerin kurucusudur. Bu derste İbn Haldun’un Mukkaddime adlı eserine odaklanarak, onun metodolojisi ve ümran teorisi, diğer düşünce ekolleriyle ilişkisi ve varlık, bilgi teorisi, ahlak ve ekonomiye dair görüşleri incelenmektedir.

PHIL 523 İslam Düşüncesinde Eleştirel Felsefe

Bu ders İslam filozoflarına yönelik eleştirel ve olumsuz bir tavır sergileyen İbn Teymiyye, İbn Kayyım El-Cevziyye, Gazali, İbn Haldun ve bir takım mistik düşünürlerin felsefi fikirlerine odaklanmaktadır.

PHIL 524 Çağdaş İslam Düşüncesi: İleri Düzey Ders

Bu derste çağdaş İslam düşüncesinin genel olarak İslam Düşüncesi, özel olarak da Çağdaş Türk düşüncesi ile irtibatı içerisinde nasıl ele alınmasının uygun olacağı hakkında bir çerçeve oluşturulmaya çalışılacaktır. Bu çerçevede modernleşme tecrübesi ile İslam’ın küresel bir iktidar odağı olmaktan uzaklaşmasının irtibatı incelenerek modernleşme sürecinin niçin salt bir Batılılaşma olarak anlaşıldığı ve sürdürüldüğü çözümlenecektir. Modernleşme-din ilişkisi, yeni dönemin siyasi telakkisi ile İslam düşüncesinde yaşanan değişimin etkileşimi ve tüm bu sürecin günümüz toplum yapısı üzerindeki etkileri incelenecektir. Bu şekilde çağdaş İslam düşüncesinin temel sorunları, kavramları ve kabulleri hem ekoller hem de kişi ve yayınlar çerçevesinde ele alınarak genel bir tasavvur oluşmasına çalışılacaktır. Bu bağlamda Said Halim Paşa, Babanzade, Elmalılı Hamdi Yazır, Muhammed İkbal, İzmirli İsmail Hakkı, Afgani, Musa Bigiyef, Malik Nebi, Abduh, Reşit Rıza gibi düşünürler konu edilecektir.

PHIL 525 Ekberiye Okulu

Ekberiye Şeyh-i Ekber Muhyiddinİbn Arabi’ye nispet edilen tasavvufi ve fikri bir harekettir. İbn Arabi özellikle vahdet-i vücut düşüncesiyle Türk Düşüncesi üzerinde oldukça etkili olmuştur. Bu ders İbn Arabi ve ondan oldukça derin bir şekilde etkilenmiş olan öğrencisi Konevi ve Davud Kayserî’nin metafizik teorilerini incelemektedir.

PHIL 526 Klasik Türk Felsefesi I: İleri Düzey Ders

Bu ders Türk düşüncesinin mahiyeti, kavramsal çerçevesi, Türk düşüncesini inceleme yöntemi, onun İslam düşüncesiyle bağlantısı gibi sorunların yanında, Selçuklu’dan Osmanlı’ya Türk düşüncesinin gelişim çizgisi üzerinde durmakta, Sadreddin Konevi, Davud el-Kayserî, Molla Fenari, Kafiyeci, Hocazade gibi düşünürler incelemektedir.

PHIL 527 Klasik Türk Felsefesi II: İleri Düzey Ders

Bu derste Osmanlı dönemindeki düşüncenin 19.yüzyıla kadarki ikinci yarısı incelenmekte, Kemalpaşazade, Taşköprüzade, Kınalızade, Gelenbevi, Katip Çelebi, Yanyalı Esad Efendi, Mehmed Şirvani ve diğer önemli düşünürler konu edilmektedir.

PHIL 528 Kemalpaşazade

Bu ders Osmanlı dönemi Türk düşünürlerinden Kemalpaşazade’nin felsefi düşüncelerine odaklanmaktadır.

PHIL 529 Taşköprüzade

Taşköprüzade metafizik, bilim tasnifi ve ahlak üzerine geniş bir şekilde yazmış önde gelen bir Osmanlı Türk filozofudur. Bu ders onun fikirlerini felsefenin temel disiplinleri bağlamında incelemektedir.

PHIL 530 Çağdaş Türk Düşüncesi: İleri Düzey Ders

Bu derste Osmanlı’nın son dönemiyle Cumhuriyetten günümüze Türk düşüncesi konu edilmektedir. Said Halim Paşa, Babanzade, Elmalılı Hamdi Yazır, Şehbenderzade Filibeli Ahmed Efendi, İzmirli İsmail Hakkı, Mehmet Akif, Cemil Meriç, Nurettin Topçu, Sezai Karakoç, İsmet özel gibi düşünürlerin fikirleri konu edilmektedir.

PHIL 531 Erken Dönem Türk Düşüncesi ve Mitolojisi: İleri Düzey Ders

Bu ders İslam öncesi ve erken İslami dönem Türk düşüncesini çok yönlü olarak inceler. Tengricilik, Türk mitleri, töre, Türk devlet ve toplum felsefesi dersin temel konularıdır. Yusuf Has Hacib, Kaşgarlı Mahmud, Ahmed Yesevî gibi düşünürler bu derste incelenmektedir.

PHIL 532 Mütekaddimin Dönemi Metafizik Teorileri

Bu ders varlığın anlamı, varlık-birlik ilişkisi, kuvve-fiil, tümeller, idealar, nedensellik, birlik-çokluk ilişkisi, sudur, Tanrı-âlem ilişkisi, tabiat-adet meselesi, hudus-imkan karşıtlığı, yaratma teorileri gibi sorunlar çerçevesinde İslam Felsefesinin ilk klasik döneminde ortaya çıkan metafizik teorilerin ayrıntılı bir çözümlemesini sunmaktadır. Ders Kindi, Farabi, İbn Sina, Bakıllani, Cüveyni, Kadı Abdülcabbar gibi önde gelen düşünürlerin metafizik teorilerini yakından incelemektedir.

PHIL 533 Müteahhirin Dönemi Metafizik Teorileri

Müteahhirin döneminde tartışılan problemler mütekaddimin dönemindekilerle temelde aynıdır; yani, varlığın anlamı, kuvve-fiil, tümeller, Tanrı-âlem ilişkisi, nedensellik, sudur vesaire gibi sorunlar hâlâ felsefenin gündemindedir. Ancak burada tartışılan sorunlar ve teoriler mütekaddiminden farklı olarak daha spesifik ve karmaşık bir şekil almıştır. Bu ders Gazali, İbn Rüşd, Razi, S. Ş. Cürcani, Konevi gibi isimler üzerinde yoğunlaşmaktadır.

PHIL 534 İslam Felsefesi II: İleri Düzey Ders

Gazali’nin felsefe eleştirisi ile başlayan ve devam eden süreçte, gerek Felsefe-Kelam sentezi üzerinden kurulan ekolleri, gerekse Aristo felsefesini yeniden yorumlama ve Yeni Platoncu unsurlardan ayrıştırma sonrasında yeni ve özgün bir felsefe kurma çabalarının öne çıktığı Endülüs düşüncesinde ortaya çıkan yaklaşımları detaylı bir şekilde incelemek.

PHIL 540-559 Antik Felsefe

PHIL 540 Erken Dönem Yunan Felsefesi

Bu ders başlangıcından itibaren Sokrat öncesi felsefeye odaklanmaktadır. Thales, Anaximenes, Pitagoras, Ksenofanes, Heraklitos, Parmenides vb düşünürler dersin odağını oluşturmaktadır.

PHIL 541 Plato’nun Erken Dönem Diyalogları

Plato muhtemel tüm zamanların en büyük filozofudur. Derste Plato’nun düşünce gelişimini takip etmek için onun Sokrates’in Savunması, Krito, Laches, Lysis, Charmides, Ion, Eutyphro gibi sokratik diyaloglar incelenmektedir.

PHIL 542 Plato’nun Orta Dönem Dialogları

Ders Meno, Phaidon, Republic, Symposium gibi orta dönem diyalogları üzerine odaklanmaktadır. İdealar teorisi, ruh problemi, ahlak ve sanat eleştirisi dersin ana konularıdır.

PHIL 543 Plato’nun Geç Dönem Dialogları

Bu ders Platon’un Theaetetus, Sofist ve Parmenides gibi geç dönem diyalogları üzerine yoğunlaşır. Dersin temel problemi bilgi ve varlık problemidir.

PHIL 544 Aristoteles’in İkinci Analitikleri

Bu ders Aristoteles’in İkinci Analitikler eseri üzerine yoğunlaşmaktadır. Aristoteles burada temelde bilgi ve özün ne olduğu sorusuyla ilgilidir. Bu sorular etrafında şekillenecek olan derste ayrıca İbn Rüşd’ün söz konusu eserle ilgili şerhi de okutulur.

PHIL 545 Aristoteles’in Metafiziği

Bu derste Aristoteles’in Metafizik adlı eserinin detaylı bir okuması yapılmaktadır.

PHIL 546 Plotinus

Helenistik dönem filozoflarından olan PlotinusYeni-platonculuğun kurucusu olarak da bilinir. O, İslam ve Hıristiyan felsefi geleneğinden pek çok düşünür ve filozofu derinden etkilemiştir. Farabi, İbn Sina, Düzmece Diyonisyus, Erigena bunlardan bir kaçıdır. Bu ders onun Dokuzluklar adlı eserine dayanarak sudur nazariyesi, varlık, iyilik, güzellik gibi konulardaki felsefi düşüncelerini incelemektedir.

PHIL 547 İlkçağ Felsefesinde Ahlak Teorileri

Antik Yunan’da felsefî araştırmanın merkezine insanı koyan Sofistlerce ahlak tartışması başlatılmış, ahlakî izafiyet teorisi ile mutlak değerler reddedilmişti. Sokrates ise Sofistlerin tam karşısında yer alarak ahlakî değerlerin hakikatini iddia etmişti. Bu iki temel teorinin karşıtlığının incelenmesi ile başlayan ders, Platon’un üçlü nefs teorisine dayanan ahlak öğretisi ve iyi ideasını merkeze alan ahlak metafiziği ile, Aristoteles’in gayeci ve mutçu ahlak teorisinin incelenmesiyle devam edecektir. Hellenistik dönemin üç temel ekolü Septik, Stoacı ve Epikürosçu felsefenin ahlâka yaklaşımları olan şüpheci, tevekkülcü ve hazcı teorilerin incelenmesiyle ders son bulacaktır.

PHIL 548 Nietzsche

Nietzsche felsefesini birincil ve ikincil kaynaklardan itibaren tartışmak.

PHIL 560-579 Batı Felsefesi

PHIL 560 Ortaçağ Hristiyan Felsefesi

Bu ders Origenes, AgustinusBoethius, Erigena, Abelardus, Aquinas, Ockham’lı William gibi düşünürlerin eserleri çerçevesinde Ortaçağ Hıristiyan felsefesini tümeller problemi, Tanrı, ilahi sıfatlar, Tanrının ezeli ilmi ve irade hürriyeti, kötülük sorunu, mantık vs. gibi ana problemler merkezinde incelemektedir.

PHIL 561 Batı Felsefesinde Etik Teoriler

Bu derste Batı felsefe geleneğindeki Hıristiyan ahlakı, kültürel görecelik, ödev etiği, pragmatizm, yararcılık, varoluşçu etik gibi farklı etik teoriler tartışılır. Bu bağlamda Aquinas, Hume, Kant, Mill, Nietzsche, Sartre, Rawls gibi önde gelen modern ve çağdaş ahlak filozoflarının düşünceleri incelenir.

PHIL 562 Descartes

Descartes modern felsefenin kurucusu olarak bilinir. Bu ders İlk Felsefe üzerine düşünceler ve felsefenin prensipleri adlı ve diğer önemli eserleri üzerine odaklanarak Descartes’in felsefesini inceler.

PHIL 563 Leibniz

Leibniz metafiziğinin kurucu öğeleri, fizik anlayışı, Kartezyenizm eleştirisi, rasyonalizm-ampirizm tartışmalarında Locke’a karşı pozisyonu, monadlar öğretisi, önceden tesis edilmiş ahenk görüşü, teodise ve kötülük anlayışı, küçük algılar anlayışı, Tanrı anlayışı, mathesis universalis ve uzlaştırıcılık misyonu incelenecektir.

PHIL 564 Kant

Bu derste Kant’ın epistemolojisi, etiği ve metafizik eleştirisi Saf Aklın Eleştirisi, Pratik Aklın Eleştirisi ve Yargı gücünün Eleştirisi gibi eserleri üzerinden ele alınmaktadır.

PHIL 565 Fenomenolojide Hegel ve Husserl

Hegel ve Husserl Batı felsefe tarihinin önde gelen iki büyük filozofu olup birbirinden farklı fenomenolojiler geliştirmişlerdir. Bir filozof olarak Hegel, Husserl’in sempatiyle baktığı bir filozof değildir. Bununla birlikte aralarındaki farklılık ve aykırılıkların yanında bazı benzerlikler de mevcuttur. Bu derste bu iki filozofun fenomenolojisi karşılaştırılmakta ve onların bilgi teorilerinin asıl temellendirdikleri incelenmektedir. Husserl’in Ideen ve Hegel’in Tinin Görüngübilimi eserleri dersin temel okuma metinleridir.

PHIL 566 Hegel

Bu ders Hegel’in Tinin Görüngübilimi ve Tarihte Akıl gibi temel eserlerine temelinde Alman felsefe geleneğini dikkate alarak Hegel felsefesini inceler.

PHIL 567 Hume

Bu ders Hum felsefesinin bilgi problemi, nedensellik ve din felsefesi gibi önemli konuları üzerinde durur. Öğrenciler Hume’un ilgili eserlerinden seçilmiş metinleri okurlar.

PHIL 568 Husserl

Bu derste Husserl’in Mantıksal Soruşturmalar, Ideen, İç Zaman Bilincinin Fenomenolojisi, Avrupa Bilimlerinin Krizi gibi eserleri üzerine odaklanılmakta ve Husserl fenomenolojisinin çok çeşitli konuları incelenmektedir. Bilinç, yönelimsellik, Kartezyen ve ontolojik kalkış meselesi, öz sorunu, muvakkatlık (temporality), özneler arasılık gibi daha pek çok konu işlenmektedir.

PHIL 569 Husserl’in Mantıksal Soruşturmaları

Mantıksal Soruşturmalar Husserl’in çığır açıcı eseri olup, 20.yüzyıl Kıta Avrupası felsefesinin şekillenmesinde çok etkili olmuştur. Bu ders yalnızca Husserl’in söz konusu eserine odaklanmakta olup, mantığın temelleri, psikolojizm, bilgi problemi, bilinç gibi konular öne çıkmaktadır.

PHIL 570 Husserl’in Ideen’i

Ideen Husserl’in transandantal dönüşüyle karakterize olunan bir eserdir. Bu derste Husserl’in ideen adlı eserinin yakından incelenmesi yoluyla onun transandantal fenomenolojisine odaklanmaktayız.

PHIL 571 Husserl’in Kartezyen Meditasyonları

Bu ders Husserl’in temel eserlerinden biri olan Kartezyen Meditasyonlar adlı eserinin okunması ve yorumlanmasına odaklanmaktadır.

PHIL 572 Husserl: İç Zaman Bilinci

Bu derste Husserl’in iç zaman bilincinin analizi, zaman, algı, hafıza ve imgelem gibi bilincin temel modları, onun bilinç teorisi için merkezi olan yönelimselliği tafsil etmek, tartışmak için fenomenolojik refleksiyonla incelenmektedir.

PHIL 573 Heidegger

Heidegger, Husserl fenomenolojisini varlık sorunu etrafında derinleştiren 20.yüzyılın en önemli metafizikçilerinden kabul edilir. Bu derste Martin Heidegger felsefesinin temel kavramları, onun metafiziğe, fenomenoloji ve ontoloji ilişkisine dair görüşleri tartışılmaktadır. Öğrenciler varlık ve Zaman ve diğer önemli eserlerinden seçilmiş metinler okur.

PHIL 574 Marksizm ve Eleştirel Teori

Marksizm ve Eleştirel Teori, Kıta Avrupası felsefe geleneğinin başat düşünce geleneklerinden biridir. Bu ders Karl Marx’ın Alman İdeolojisi, El Yazmalar, Grundrisse ve Kapital gibi eserlerinin incelenmesini içermektedir. Bunun yanında Marx’a karşı eleştirel olmakla birlikte ondan çok etkilenen Horkheimer, Benjamin, Adorno ve Habermas gibiEleştirel Teorinin öncü figürlerinin düşünceleri temel eserleri üzerinden ele alınmaktadır.

PHIL 575 Rousseau ve Aydınlanma Felsefesi

Aydınlanma Dönemi filozoflarından Rousseau’nun modern toplum yapısına yönelik eleştirileri, Rousseau’nun tabiat ve kültür anlayışı, medeniyet ve mülkiyet kavramlarına bakışı. Doğal insan nazariyesi, Hobbes ve Spinoza’dan gelen etkiler, Kant ve Marx üzerindeki etkileri, Dil, düşünce ve medeniyetin gelişimi, bilimler ve sanatların gelişimi hakkındaki eleştirileri, eşitsizlik kavramı, eğitim anlayışı, kontraktüalist gelenek ve Rousseau’nun önerileri ele alınmaktadır.

PHIL 576 Alman İdealizmi

Alman idealist geleneği modern felsefenin en etkili ve zengin felsefi geleneklerinden biridir. Bazı felsefeciler Alman idealizmini Antik Yunan felsefe geleneğiyle kıyaslarlar. Bu ders Kant, Fichte, Schelling, Hegel gibi Alman idealistlerini incelemektedir. Bu derste Prologomena, Science of Knowledge, System of Transcendantal Idealism ve Differenzschrift gibi eserler incelenecektir.

PHIL 577 Kıta Rasyonalistleri

Rasyonalizm (akılcılık) modern Batı düşüncesinin ampirizmle (deneycilik) birlikte iki öncü okulundan biridir ve temelde epistemolojik bir tutumdur. Bilginin kaynağı, zihnin yapısı gibi konularda deneycilerden farklı bir tutum içinde olan okulun ilk temsilcisi modern felsefenin de kurucusu olan Descartes’tır. Spinoza ve Leibniz rasyonalist okulun sonraki en önemli iki düşünürüdür. Bu derste bahsedilen filozofların bilgi felsefesi ve metafizikle ilgili görüşleri temel metinleri üzerinden ele alınır.

PHIL 578 Britanya Ampiristleri

Bu dersin merkezi figürleri Locke, Hume and Berkeley gibi deneyci filozoflardır. Bilginin kaynağı, zihin, algı, aklın bilgideki rolü, nedensellik, ideler bu filozofların başlıca tartışma konusudur. Bu derste ilgili filozofların bilgi felsefesi ve metafizikle ilgili görüşleri temel metinleri üzerinden incelenir.

PHIL 580-598 Felsefenin Disiplinleri ve Konuları

PHIL 580 Bilgi Teorisi: İleri Düzey Ders

Bu derste temel bilgi problemleri detaylı bir şekilde tartışılmaktadır ve derste Antik dönem filozofları, İslam filozofları ve Batı felsefe geleneğinden çeşitli filozofların fikirleri incelenmektedir.

PHIL 581 Metafizik: İleri Düzey Ders

Bu derste metafiziğin neliği, varlık, öz, Tanrı, töz, akıl gibi kavramlar Parmenides, Plato, Aristoteles, İbn Sina ve Heidegger gibi önemli metafizikçi düşünürlerin eserleri üzerinden ele alınır.

PHIL 582 Estetik

Güzel nedir, sanat nedir, bir sanat eseri nasıl anlaşılır, sanat gerekli midir, estetik yargılarımızın statüsü, estetik değer, estetik değerin diğer değerlerle ilişkisi gibi konu ve problemler bu dersin içeriğini oluşturmaktadır. Bu derste Platon, Aristoteles, İbn Sina, Kant, Hegel, Nietzsche, Hartmann, Heidegger ve Adorno gibi düşünürlerin güzellik ve sanat konusundaki görüşleri konuyla ilgili eserlerinden seçilmiş metinlerüzerinden incelenir.

PHIL 583 Biyoloji Felsefesi

Biyolojik bilgiyi inceleyen bilim felsefesinin bir dalı olan biyoloji felsefesibiyolojinin canlılık, evrim vs. çeşitli sorun ve problemlerini ele almakta, onları nedensellik ve açıklama, tesadüf, ilerleme, tarih gibi konularla ilişkilendirmektedir. Bu sorunlar etik, epistemoloji ve metafizik bağlamda tartışılmaktadır.

PHIL 584 Felsefe Tarihinde “Kötülük” Meselesi

Bu ders bir dizi soruları tartışmaktan oluşur. Bu sorular şunlardır: “Kötü”nün tanımı yapılabilir mi, zorluklar nelerdir, “toagathon”dan bağımsız düşünülebilir mi? “Algos-hedone” kavramlarından bağımsız bir iyi-kötü tavavvuru mümkün müdür? “Kendinde kötü / Mutlak kötü” var mıdır? Aisthesis/noesis ayrımında kötülük nereye düşer? İnsan ruhu kötülüğe meyilli midir? “To on – me on” meselesi bağlamında değerlendirildiğinde “kakon” kavramı etik zeminde mi yer alır, yoksa ontolojik ve epistemolojik içerimleri var mıdır? Kötülük sorusuna felsefe tek başına cevap bulabilir mi, yoksa din, hukuk, sanat gibi kaynaklardan beslenmek zorunda mıdır?

PHIL 585 Demokrasinin Temelleri

Antik Yunan’da devlet ve üçlü toplum yapısı, demokrasi öncesi dönem, site devletlerinin oluşumu, kölelik sistemi, antik dönem ekonomisi, borçlanma ve faiz meselesi, Solon dönemi ve inkılapları, meclislerin teşkili, Peisistratos’u hazırlayan şartlar, Peisistratos devrimi ve demokrasinin kuruluşu gibi Antik Yunan’daki tarihsel koşullarla İngiliz MagnaCarta’sı ve Fransız İhtilali arasındaki benzerlikler ele alındıktan sonra felsefi arka plan tartışılacaktır. Bu bağlamda şu sorular tartışılacaktır: Çoğunluğun fikri bir hakikat kriteri olabilir mi? Burada Sokrates’in ahlaki rölativizmle mücadelesi, Sokrates’in savunması ve idamı da konu edilecektir. Demokrasi bir nevi “Batı ideolojisi” olarak görülebilir mi? Demokrasi yeni bir “din” algısına dönüşmüş müdür? Demokrasi nihai bir form mudur? Metafizik temelleri nelerdir? Herakleitos-Parmenides çatışması bağlamında bir okuma mümkün müdür?

PHIL 586 Dil Felsefesi: İleri Düzey Ders

Bu ders anlam, anlam ve doğruluk ilişkisi, dilin doğası, kullanımı, kökeni gibi dil felsefesinin ana problemleri hakkındaki teorileri Yunan, İslam, Batı, özellikle dil felsefesinin merkezi bir konu olduğu Analitik felsefe gelenekleri açısından lisansüstü seviyede incelemektedir. Burada amaç öğrencilerin çağdaş tartışmaları takip edebilir hale gelmesini sağlamaktır.

PHIL 587 Medeniyet Felsefesi

Bu derste bir fikir olarak “medeniyet”in ortaya çıkışı, ‘’Medeniyet’’, ‘‘Medine’’ ‘‘ümran’’ kavramları, Farabi, İbn Haldun gibi düşünürlerin görüşleri, Roma devri ve “cives”, “civitas” kavramları. Doğu ve Batı algısı, Ege ve Mezopotamya. Babil efsanesi, “Homoios” ve “heteros”. Ortaçağ sonrası Antikite’nin yeniden keşfi ve humanism, Lucifer ve Prometheus efsaneleri, Aydınlanma felsefesinin etkileri, Gizli cemiyetler. Cemil Meriç’in getirdiği eleştiriler, Kolonyalizm ve post-kolonyalizm bağlamında J.-P. Sartre, F. Fanon, Edward Said, İdeolojilerin sonu ve medeniyetler çatışması tezleri incelenmektedir.

PHIL 588 Panteizm

Panteizm Tanrı ve varlığa ilişkin felsefi-dini bir düşüncedir. Bu derste öğrencilere panteist filozofların ve panteist dini metinlerin bir seçkisi sunulmaktadır. Doğu düşüncesinden metinlerle birlikte, Plotinus, İbn Arabi, Spinoza gibi düşünürlerin eserleri karşılaştırmalı olarak incelenmektedir.

PHIL 589 Bilim Felsefesi

Bu derste bilim felsefesinin mahiyeti, alanı, kapsamı bilimin ne olduğu, onun karakteri, bilim ve büyü ilişkisi, bilimsel gelişmelerin yapısı incelenmektedir. Bilim tarihinin önde gelen düşünür ve bilim adamlarının incelenmesinin yanında bilimsel keşiflerin felsefeye ve felsefenin bilimsel gelişmelere etkileri incelenmektedir. Aynı zamanda derste İlk ve Ortaçağın Aristotelesçi bilim anlayışının temelleri incelenmektedir. Buna ek olarak modern bilim paradigmasının mahiyeti, klasik bilim anlayışından farkı da işlenen konular arasındadır. Bilim ve felsefe arasındaki ortak meseleler, nedensellik, tümevarım, metot, deney ve gözlemin felsefi değeri konuları derste detaylı olarak incelenir. Felsefe problemlerine bilimsel yaklaşım ve bilimin problemlerine felsefi yaklaşım konularında öğrenciler farklı bakış açılarını anlayacak bilgi ve donanıma sahip olurlar. Dersin içeriğinde Newton ve Aristoteles fiziğinin felsefeye etkisi, matematik ve felsefe arasındaki etkileşimin boyutları, sosyal bilimlerin bilimsel ve felsefi değeri, Thomas Kuhn, Paul Feyerabend, Karl Popper ve diğer önde gelen bilim filozoflarının bilimsel metot eleştirileri, tümellik ve tikellik konuları tartışılmaktadır.

PHIL 590 Siyaset Felsefesi: İleri Düzey Ders

Bu ders ilkin siyasetintemel kavramlarını, siyaset bilimini ve siyaset felsefesini tartışacaktır. Klasik siyaset felsefesinde Platon’un ve Frabi’nin felsefelerine odaklanacak; bunu Hobbes, Locke ve Rousseau’da doğal devlet, toplum sözleşmesi ve yönetimin ortaya çıkışı tartışması takip edecektir. İbn Haldun’un devlet ve siyaset görüşüne ayrı bir tartışma ayrılacaktır. Ders toplum sözleşmesi, zımni rıza, farazi rıza, faydacılık ve anarşizm gibi çeşitli teorileri de tartışacaktır. Daha sonra “kim yönetmeli” sorusu tartışılacaktır. Bu kısım demokrasi fikir ve pratiklerini içerecektir. Platon’un demokrasi karşıtlığı, Rousseau’nun genel irade kavramı ve cumhuriyete ilişkin düşüncesi tartışılacaktır. Son olarak, hürriyet (liberty) ve özgürlük (freedom) kavramları, hürriyetin gerekçeleri, düşünce özgürlüğü, liberalizm, ona yönelik eleştiriler ve Ralws’çı adalet teorisi ele alınacaktır.

PHIL 591 Ahlak Felsefesi: İleri Düzey Ders

Bu ders ahlak felsefesinin temel problemlerini lisansüstü seviyede incelemektedir. Öğrenciler Antik, İslam ve Batı felsefesinin metinlerini bilimsel ve teknolojik gelişmelerle ortaya çıkan çağdaş problemler bağlamında okurlar.

PHIL 592 Batı Düşüncesinin Tarihsel Kaynakları

Bu derste, Batı geleneğinin felsefe, edebiyat ve bilimde antik ve İslam kökenlerinin izini sürmekteyiz. Batılı filozof, şair ve düşün adamlarının eserleri Müslüman ve Yunan kaynaklarıyla karşılaştırmalı bir şekilde incelenir.

PHIL 593 Din Felsefesi: İleri Düzey Ders

Bu ders din felsefesindeki güncel konuları inceleyecektir. Öğrenciler, Tanrı kavramı, Tanrı’nın varlığına ilişkin argümanlar, inancın doğası ile iman ile akıl arasındaki ilişki, Tanrının varlığı aleyhindeki argümanlar, dini realizm ve anti-realizm, dini deneyim ve din dilinin doğası hakkında güncel, derinlemesine ve ayrıntılı eğitim alacaklardır.

PHIL 594 Din-Bilim İlişkisi

Bu dersin odak noktası çağdaş bilim ile İslam dini arasındaki ilişkidir. Ders boyunca Özel ve Genel Görelilik Teoriler, Kuantum Teorisi, Büyük Patlama Teorisi, Evrim Teorisi, Modern Nöroloji önemli çağdaş teoriler ele alınıp anlaşılmaya çalışılacaktır. Ondan sonar bu teorilerin teistik dinler ve özelde İslam dini ile ilgili önemli sonuçları ele alınıp değerlendirilmeye çalı.ılacaktır. Ders ayrıca din ile bilim arası ilişki ile ilgili mümkün yaklaşımları özetlemeyi de hedeflemektedir.

PHIL 596 Karşılaştırmalı Felsefe Tarihi

Bu ders iki kısma ayrılmıştır: edebi ve felsefi. İlk kısımda öğrenciler 2. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar yazılan edebi klasiklerle ilgileneceklerdir. Bu kısımda dersin ana gayesi öğrencilerin metinlerle yakın bir temas kurmasını sağlamaktır. Ana sorular şunlardır: dini başlangıçlar büyük ve önemli metinlerin yazılmasını nasıl etkilemiştir? Bir metin nasıl klasik haline gelir? Dersin ikinci kısmında öğrenciler tarihsel teoriler ve edebi yaklaşımlarla medeniyetler araştırmalarını ve ilgili metinlerini incelerler. Her hafta bir metin ve metnin analizi için bir bakış açısı seçilerek incelenen metinden nasıl bir tarihsel çatı çıkarılabileceği üzerinde durulacaktır. Öğrencilerin en az iki klasik metnin derinlemesine analizini yapması ve diğerlerinin de genel bir analizini vermesi gerekir. Öğrencilerin tarihsel metodolojiye değil, bu metodolojinin medeniyet araştırmalarına uygulanmasına odaklanması gerekir. Dolayısıyla toplum tarihinin dikkate alınması gerekebilir.

PHIL 598 Yapay Zeka Felsefesi

Dersin amacı: (1) Yapay zekanın ne olduğunu ve nasıl çalıştığını kavramak. (2) İnsan zekası ile yapay zeka hakkındaki farklı felsefi pozisyonları kavrayıp değerlendirmek. (3) Yapay zekanın ortaya çıkışının neden olacağı temel metafizik, etik ve sosyolojik değişimleri anlamak. (4) Yapay zeka ile ilgili terminolojiyi tanımak. (5) Medyadaki yapay zeka ile ilgili popüler iddiaları kritik bir şekilde değerlendirmek.

philosophy@ihu.edu.tr