Sosyoloji (İngilizce)

Sosyoloji (İngilizce) Doktora Programı kontenjanı 10'dur.

Öğrenim Ücreti Muafiyeti

Gerekli şartları sağlamaları halinde;

• 7 öğrencimize %100 öğrenim ücreti muafiyeti sağlanmaktadır.

Nakdi Burslar

%100 Öğrenim Ücreti Muafiyeti sağlanan bu öğrencilerimizden;

• 5 öğrencimize, gerekli şartları sağlamaları halinde, aylık 18.000-TL “Üstün Başarı Bursu” verilecektir.

Önemli Not: Yukarıda verilen bilgiler 2024-2025 Akademik Yılı kabulleri için geçerli olup bütçe ve kontenjanlar ile sınırlıdır. İlgili kontenjanlara girişte adayların bilimsel değerlendirme sınavları sıralaması esas alınacaktır. Muafiyet, nakdi burslar ve öğretim asistanlığı hakkında detaylı bilgiler ve şartlar için ilgili sayfaları ziyaret ediniz.

Anabilim Dalı Başkanı:

Doktora başvuru koşulları sayfasını ziyaret ediniz.

Öğretim Kadrosu için bölüm sayfasını ziyaret ediniz.

Ders planı sayfasını ziyaret ediniz.

Ders İçerikleri

SOC 600 Seminer

Öğrencilerin kendi bireysel araştırma projeleri örneği üzerinden sosyolojik ve etnografik teori, düşünce ve yöntemler üzerine yeniden sorgulamalar ve analizler yapmaya teşvik etmeyi amaçlayan bu ders kredisiz olarak verilmektedir. Öğrencilerin araştırma projelerinde kendilerine bir yol haritası çizmelerine yardımcı olan bu derste aynı zamanda sosyolojik ve etnografik bir proje hazırlama, yürütme ve yazma süreçlerine dair tartışmalar yapılması hedeflenmektedir. Yürütülen yada yürütülecek projelerin taslak, önveri, saha deneyimleri yada ana çerçevelerinin karşılıklı paylaşıldığı bu ders verimli bir tartışma ortamı yaratmayı amaç edinmektedir.

SOC 601 İleri Araştırma Teknikleri

Öğrencilerin bilimsel araştırmaların yöntemleri, teknikleri hakkında ileri düzeyde bilgi sahibi olmaları ve uygulamaları olarak geliştirmelerini sağlamak bu dersin başlıca amacıdır. Bilimsel Araştırma Yöntemi kullanılarak yapılacak bir çalışmada nelerin yapılması gerektiği, nasıl bir yol izleneceği, sorunsalın nasıl saptanacağı, amacın nasıl somutlaştırılacağı, araştırma için doğru yöntemin nasıl belirleneceği, test materyallerinin nasıl geliştirileceği, atıfların nasıl aktarılacağı ve bulguların tartışılıp nasıl sonuca ulaşılacağı gibi konular işlenecektir. Ayrıca nicel ve nitel araştırma yöntemleri derinlemesine tartışılacak ve öğrencilerin saha çalışması öncesinde, sırasında ve sonrasında araştırma yöntemleri hakkında ileri düzey uygulamalar ve tartışmalar konusunda gerekli donanıma sahip olmaları temin edilecektir. Araştırma yöntembiliminin gelişimi ile ilgili çeşitli makalelerin çözümlenmesi ayrıca ele alınacaktır. Yayın Etiği, Eğitim ve Etik, Etik Gerekçelendirme ve Temellendirmeler diğer işlenecek konulardır.

SOC 603 Klasik Sosyolojik Teoriler Üzerine İleri Okumalar

Bu ders, İslam dünyasının yetiştirdiği düşünürlerden başlayarak 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan dönemde sosyolojinin köklerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Farabi, İbn Haldun, İbn Sina, Ibn Rüşd, C.L.S. Montesquieu, Alexis de Tocqueville, August Comte, Karl Marx, Emile Durkheim, Vilfredo Pareto, Max Weber, Ferdinand Tönnies, Franz Boas, Levi Strauss ve Georg Simmel gibi düşünürlerin kuramları üzerine derinlemesine okumalar ve analizler yapılacaktır. Bu kuramların 20 yüzyılın başından bu yana sosyolojik düşünceyi hala etkilemeye devam ettiği hususunun altı çizilecektir. Bu dersin amacı, öğrencileri bu düşünür, antropolog ve sosyologların kavram ve düşünceleri üzerine derinlemesine eleştirel inceleme ve tartışmalar yapmaya yönlendirmektir. Ders boyunca mukayeseli yaklaşım esas alınacaktır.

SOC 604 Günümüz Sosyolojik Teorileri Üzerine İleri Okumalar

Bu dersin amacı, 20. ve 21. yüzyıl sosyolojik düşüncesini ele almaktır. Teorileri mikro, orta boy ve makro kuramlar şemasına ve işlevselci/çatışmacı kuramlar ve naturalistik/hümanistik kuramlar ayrımlarına yerleştirmek suretiyle Talcott Parsons, Robert K. Merton, Ralf Dahrendorf, Lewis Coser, Erving Goffman, Herbert Blumer, Peter Berger, Howard Becker, C. W. Mills, Anthony Giddens, Michel Foucault, Pierre Bourdieu, Jean Baudrillard, Zygmunt Bauman gibi sosyologların kuramlarına dair derinlemesine okuma ve analizler yapılacaktır. Bu ders modern dönemde farklı toplumların karşılaştıkları çeşitli sorunları analiz etme ve çözüm yolları sunma iddiası ile farklı düşünür ve sosyal bilimciler tarafından ortaya atılmış olan güncel teorileri tanıma, anlamlandırma ve muhtelif yönlerden eleştiriye tabi tutmayı amaçlamaktadır. Son dönemde ortaya çıkan post-modern, post-yapısalcı, kolonyal, postkolonyal, post-Marksist kuramlar bu dersin tartışma konuları arasındadır. Küreselleşme, oryantalizm-oksidentalizm, ekolojik sorunlar, siyasal şiddet, değişen, dönüşen toplumsal sınıf ve yapılar, neo-kolonyal siyasetler, yeni egemenlik arayışları ve siyasetleri ve modern ulus-devletlerin içinde bocaladıkları krizler farklı teorik yaklaşımlar üzerinden tartışılacaktır. Öğrencilerden bu teorik tartışmaları günümüz sorunlarına tatbik etmeleri beklenecektir.

SOC 606 İbn Haldun: Teori, Yöntemler ve Güncel Tartışmalar

Bu ders İbn Haldun’un kuram ve yöntemlerini ontolojik, epistemolojik ve metodolojik düzeylerde bir çok katmanlılık örneği olarak inceler. Çok katmanlılık ilk olarak İbn Haldun’un tarih, fıkıh ve tasavvuf hakkındaki eserlerinin gözden geçirilmesiyle kavramsal ve pratik düzeyleri ile araştırılacaktır. Bu, Ibn Haldun’un takipçilerinin geçmişte ve günümüzde bu yaklaşımın temsilcileri olarak yaptığı çalışmalar incelenerek tamamlanacaktır. Akademide, İbn Haldun’un mirasının bugün ne anlama geldiği konusunda büyük bir tartışma vardır. İbn Haldun sadece geçmiş bir dönemin harika bir tarihsel figürü mü yoksa fikirleri hala dünyadaki mevcut sosyal sorunları anlamak için yararlanılabilecek fikirler mi? Bu ders, İbn Haldun’un Osmanlı’daki ve Doğu ve Batı’daki çağdaş akademisyenler tarafından kullanım ve yanlış kullanım örneklerini sunarak uygulamalı Haldunizmi tartışacaktır. Daha sonra bugün İbn Haldun’un multipleks teorik yaklaşımını nasıl doğru bir şekilde anlayabileceğimizi ve mevcut sosyal, ekonomik, dini, eğitimsel ve politik meselelere nasıl uygulayabileceğimizi keşfedecektir.

Seçmeli Dersler

ANTH 509 Müslüman Toplumların Etnografyası

Müslüman toplumlar ve gruplar üzerine geçmişten günümüze farklı sosyal bilimciler tarafından çok çeşitli araştırma ve incelemeler ortaya konulmuştur ve bu üretim hala devam etmektedir. Bu dersin amacı, çeşitli teorik ve etnografik çalışmaları okuma, anlama ve aynı zamanda teorik ve metodolojik yönlerden eleştiriye tabi tutmaktır. Ders boyunca Müslüman kadının kurtarılması düşüncesinden, küreselleşen pazarlardaki Müslüman tüketicilere, Endonezya’nın ücra kasabalarındaki sosyal ve ekonomik modernleşmeden Fas’ta İslam’ın yaşanma biçimine kadar birçok antropolojik mevzu mukayeseli bir biçimde ele alınacaktır.

ANTH 512 Türkiye Etnografyası

Bu dersin amacı modern Türkiye tarihi ve toplumunu farklı açılardan inceleme ve bu alanda ortaya çıkmış olan sosyolojik-antropolojik çalışmaları eleştirel bir göz ile ele almaktır. Ders boyunca, Türkiye’de kadın meselesinden kamusal hayatta devletin farklı yüzlerinin nasıl tezahür ettiğine, Kürt aşiretlerindeki akrabalık ilişkilerinden arabesk müzik kültürüne birçok muhtelif sosyal mesele etnografik bir bakışla tartışılacaktır. Bu derste, Türkiye toplumunun oluşturduğu farklı dini ve etnik kimlikleri tarih, kimlik, dil, aidiyet ve toplumsal hafıza ekseninde tanıma, inceleme, anlama ve bu çoğulcu yapıyı var eden dinamikleri tahlil etmeyi hedeflenmektedir.

ANTH 520 Siyasal Sınır ve Sınır Bölgeleri

I ve II. Dünya savaşları sonrasında modern ulus-devletlerin ortaya çıkışı ile politik sınırlar mevcut devletin egemenliğini icra ettiği önemli alanlardan-mekânlardan biri haline dönüşmüştür. Bu dersin amacı politik-teritoryal sınırları etnisite, ekonomi, hafıza ve tahayyül edilen ulus kavramları ekseninde irdeleyecektir. Bu yaklaşım sırasında Benedict Anderson’un Muhayyel Cemaatler isimli kitabında geliştirdiği teorik çerçeveden istifade edilecektir. Ulus-devletlerin politik sınırları inşa süreçlerinde ne gibi araçları kullandıkları ve yerelin bu inşa sürecine karşı göstermiş olduğu direnme ve bozma formlarını antropolojik bir perspektif ile analiz etmeyi amaçlamaktadır. Son olarak sınırlar oluştuktan sonra politik olanın nasıl reele tekabül ettiği, yeni sınırların daha önce birbirine benzeyen toplumları nasıl birbirinden ayrıştırdığına dikkat çekilecektir.

ANTH 611 Yer ve Mekan Etnografisi

Mekansal ilişkilere vurgu yapan ders, konuların gündelik uygulamaları, mekansal dönüşümler, yeniden yapılandırılmış söylemler ve cinsiyet, sınıf, ırk, etnik köken ve dinin çeşitli “kültürel” formlarının etkilediği arasındaki iç içe ilişkiler üzerine odaklanacaktır. Bu anlamda “sosyal alanı” izole bir boşluk olarak almak yerine, bu ders yerler, mekanlar, konular, bedenler, etkiler, söylemler ve “kültürler” arasındaki karşılıklı çoğaltma süreçlerini ve bunların makro süreçlerle olan ilişkilerini göstermeyi amaçlamaktadır. İlerleyen haftalarda yapılanma, sosyal üretim ve yapım, etkileme ve söylemler üzerinde durularak mekân ve yer teorilerinin farklı karşılaştırmalı teorik boyutları incelenir.  Bu ilişkileri göstermek için, bu ders özellikle etnografik alan çalışması yöntemlerini, araştırmaya katılan katılımcının araştırmacıya verimli araştırma teknikleri ve belirli alanlarda çalışmalarını aydınlatmak için sosyal teoriler anlayışı ile verimli araştırma teknikleri sunabileceği ileri düzeyde alan gezileri ve şehirler, köyler, dernekler, kurumlar, güvenlikli siteler, eğlence mekanları, siyasi partiler, sosyal medya vb. projelerinde yer almayı amaçlamaktadır.  Böylece bir teori ve yöntem dersi olarak, bu ders, yüksek lisans öğrencilerine belirli alanlarda araştırmalar yapmak için ileri teorik çerçevenin yanı sıra katılımcı gözlem, görüşme, sosyal haritalama ve görsel analiz yetenekleri sağlayacaktır.

ANTH 613 İslam Antropolojisi

Dünyada etki alanı geniş önemli dinlerden biri olan İslam dini farklı coğrafyalarda çok çeşitli toplumların sosyal, kültürel, ekonomik, psikolojik-ruhsal, siyasal, hukuki ve daha birçok yönlerini şekillendirmiş ve etkilemeye devam etmektedir. Bu dersin amacı İslam ve Müslümanlar üzerine yapılmış olan sosyolojik ve antropolojik çalışmalarını analitik bir gözle ele alarak “İslam Antropolojisi” ve “İslami Antropoloji” tartışmalarına dahil olmak ve yeni epistemolojik, ontolojik ve metodolojik analiz ve çıkarımlarda bulunmaya teşvik etmektir. Derste Talal Asad’ın İslam Antropolojisi üzerine teorik çalışmaları merkeze alınacak ve bu teorik temel çerçevesinde Clifford Geertz’in Fas ve Endonezya üzerine yaptığı etüdler gibi örnek olaylar tartışılacaktır. Özellikle batılı akademisyenlerin İslam toplumlarını incelerken düştükleri hatalar, kapıldıkları önyargılar da dersin temel konuları arasında olacaktır. Bu eleştiri özellikle Said’in Şarkiyatçılık eserinde serd ettiği görüşler üzerinde temellenecektir.

ANTH 618 Devlet Antropolojisi

Bu ders ulus-devlet yapılarını ve devlet mekanizmasını siyasal şiddet ve hegemonya ekseninde irdelemektedir. Modern devletin inşa sürecini Weber, Gramsci, Althusser, Foucault ve Agamben gibi düşünürler üzerinden anlama çabasının ortaya konulacağı bu derste Benjamin, Arendt, Sartre ve Fanon gibi düşünürler de eklemlenerek siyasal şiddet olgusunun modern devletin temel araçlarından birisine nasıl dönüştüğünün arkeolojisi yapılacaktır. Ayrıca bir etki olarak devletin gündelik hayatta nasıl tezahür ettiği, sosyal politikalar aracılığıyla devletin kendisini vatandaşların zihninde var ettiği ve meşrulaştırdığı üzerinde durulacaktır. Bu ders öğrencileri modern devlet, siyasal şiddet, egemenlik, iktidar ve meşruiyet gibi kavramlar üzerine yeniden düşünmeye teşvik edecektir.

ANTH 622 Duygu Antropolojisi

İnsan doğasının en önemli özelliklerinden biri olan duygu(lar) sosyal bilimler ve özellikle sosyoloji-antropoloji çevrelerinde son zamanlara kadar ihmal edilen konulardan biri olagelmiştir. Duygular evrensel midir yoksa kültürden kültüre farklılıklar göstermekte midirler? Duygular psikolojik-bireysel yönlerinin ötesinde kültürel-kollektif olgular mıdır? Bu dersin amacı antropolojik bir perspektif ile duyguları (aşk, nefret, sevinç, öfke, korku, vb.) bireysel ve kolektif tecrübeler olarak analiz etmeyi hedeflemektedir. Ayrıca ders sırasında duygu – akıl ilişkisi, duyguların ne derece doğuştan geldiği ne derece toplumsal olarak kurgulanmış olduğu tartışılacaktır.

CULT 510 Oryantalizmde Okumalar

Edward Said’in “Şark” hakkında bilgi üretimi eleştirisinden başlayarak, bu ders, Said’in eserinin eleştirisi de dahil olmak üzere, Şarkiyatçılığın  yörüngesine bakacak ve kitabının ihmal ettiği araştırma alanlarını açığa vuracaktır. Dersin ikinci bölümünde, özellikle Ortadoğu hakkında yazılan bazı metinlerin kalıcı etkilerine ve bunların bölgede yakın zamanda ve devam eden çatışmalarda kullanımı incelenecektir. Oryantalist yaklaşımların nasıl yeni biçimler alabileceğini görmek için seyahat yazısı gibi özel çağdaş türler araştırılacaktır. Doğu’dan, ABD ve Avrupa’dan gelen metinler, oryantalist yaklaşımların Doğu’da nasıl yeniden üretilebileceğini araştırmak hedefiyle incelenecektir.

CULT 617 Çokkültürlülüğün Soyağacı

Bu ders, çok kültürlülüğün pratiğini ve toplumsal olgusunu farklı dönemler ve coğrafyalar üzerinden araştırmayı ve özellikle Avrupa’da çok kültürlülüğün bir soy kütüğünü oluşturmayı amaçlamaktadır. Çağdaş sosyal ve siyaset kuramının çok kültürlü pratikleri ele aldığı yaklaşımlardan yola çıkarak Avrupa tarihine geçilecektir. Ders, İslami İspanya’yı bir başlangıç noktası olarak alır ve ardından Ortaçağ Venedik’ine, Osmanlı İmparatorluğu’na ve ardından günümüz Londra’sına geçer. Medeniyetlerin çok kültürlü uygulamalarının köklerini araştıran Medine Beyannamesi gibi temel metinlerin yanı sıra ilgili dönemlerin ve coğrafyaların sosyal ilişkilerini anlatan tarihi monografların okumaları da yapılacak. Daha sonra, çağdaş yazarların bu tarihsel deneyimlerden ne çıkardığını görmek için, halihazırda üzerinden çalışılmış olan farklı çokkültürlülüğü yeniden tasavvur eden kurgusal metinlerin okumalarını yapacaktır.

HIST 508 Sözlü Tarih

Bu dersin amacı öğrencileri sözlü tarih araştırmaları alanında ortaya çıkmış olan teorik ve metodolojik tartışmalar hakkında bilgilendirmektir. Sözlü tarihler geçmişte yaşanan olayların, hatıraların, yaşanmışlıkların sözlü olarak farklı şekillerde dile getirilişi sonucu ortaya çıkarlar. Sözlü tarihçiler sadece geçmişteki olayları bu farklı anlatı türleri üzerinden araştırmaz ve incelemezler; bunun yanında, bu tarihsel olayların günümüzde nasıl hatırlandığı ve algılandığı üzerine de analizler yaparlar. Tarih yazımı bağlamında sözlü tarih çalışmalarının yeri ve öneminin konuşulacağı ve tartışılacağı bu derste aynı zamanda sözlü tarihin bir yöntem ve bir Tarih alanında bir alt-disiplin olarak nasıl bir gelişim gösterdiği hususu üzerinde de durulacaktır. Bunlara ilaveten sözlü tarihin diğer disiplinlere metodolojik anlamda ne gibi katkılar sağladığı tartışılacak ve muhtelif örnekler birlikte işlenecektir. Aynı zamanda bir yöntembilimsel kusur olarak belge fetişizmi ele alınacak ve sözlü tarihin bu konuda ne gibi açılımlar sağladığı üzerinde durulacaktır.

SOC 505 Siyaset Sosyolojisi

Bu dersin amacı öğrenciyi, toplum, siyaset, otorite, iktidar ve iktidar ilişkilerinin analizinde ve anlaşılmasında ileri düzeyde teorik donanıma sahip kılmaktır. Bu derste, devlet ve devlet yapıları, ulus devletlerin doğuşu, devletin diğer sosyal kurumlarla ilişkisi, devlet ve sosyal sınıflar, devlet ve toplumsal hareketler, sivil toplum ve demokrasi gibi konular tarihsel perspektif içinde, örnekleri ile tartışılacaktır. Bunlara ilaveten muhtelif sosyal dinamiklerin seçmen davranışları üzerindeki etkisi, siyasi partilerin sosyal tabanlarının genel özellikleri gibi hususlar ders boyunca ele alınacak ve öğrencilerden bu konulara teorik bir perspektifle yaklaşmaları beklenecektir.

SOC 508 Modern Türkiye’de Din

Bu ders, Türkiye’de din deneyimleri, devlet oluşturma süreci ve sekülerizm ve modernitenin yeniden üretimi arasındaki ilişkinin altını çizmeyi amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra Türkiye’de devlet üretiminin tarihsel görüşünün yanında, “modern” Türkiye’de dini, mekânsal boyutla ilgili sosyolojik ve antropolojik bir bakış açısıyla inceleyeceğiz. Bu ders, Türkiye’nin kamusal alanındaki dinlerin yönetimini şekillendiren sosyal ve politik dinamiklerin incelenmesidir. Odak noktası özellikle modernite, ulus-devlet inşası, sekülerizm ve din arasındaki iç içe ilişki olacaktır. Bu bağlamda, “‘modern’ Türkiye’nin din ile ilgili olarak nasıl kurulduğu ve yaşandığı” sorusu “modern,” “dini” ve “seküler”lerin farklı bağlamlarda çeşitli biçimler aldığı ilişkisel bir perspektiften insanların günlük uygulamalarını analiz etmek ve göstermek açısından çok önemlidir. Bu alanda ortaya konulan teorik tartışmaları, kavramları ve yöntemleri eleştirel bir bakış açısıyla karşılaştırmalı olarak tanıtmayı ve analiz etmeyi, tarihsel, antropolojik ve sosyolojik çalışmalardan örnekleri tartışmayı amaçlamaktadır. Özellikle din, modernite ve devletin kavramsallaştırılması bakımından Türkiye’deki dönüşümün anlaşılması için Türkiye üzerine yapılan antropolojik çalışmalar analiz edilecektir. Ayrıca, öğrencilerin araştırma projelerini ve metodolojilerini geliştirme şekillerini aydınlatmak için “modern” bir vatandaş olarak dinin günlük yaşam uygulamalarını ve deneyimlerini anlamak için İstanbul şehrinde etnografik saha çalışması deneyimleri gerçekleştireceğiz.

SOC 510 Toplumsal Cinsiyet

Bu derste toplumsal cinsiyet olgusu ve bu alanda ortaya konulmuş teorik tartışmalar, kavramlar ve kuramlar eleştirel bir perspektifle incelenmesi, tartışılması ve analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Toplumsal cinsiyet ve cinsellik değişik sosyal ve kültürel bağlamlarda incelenecektir. Aile ve evlilik sistemleri, beklentiler ve normlar tartışılacaktır. Toplumsal cinsiyet ve cinsellik kategorileri birbirleriyle bağlantılı bir şekilde incelenerek sosyal davranış biçimleri anlaşılmaya çalışılacaktır. Antropolojik bir yaklaşım, öğrencilerin gerçek hayattan alınan durumlar ve vakaları tartışmalarına yardımcı olacak ve yine öğrencilerin cinsiyet ile ilgili pratiklerin siyasi tartışmalara nasıl yansıdığını soruşturmaları teşvik edilecektir.

SOC 514 Kent Sosyolojisi

Kent Sosyolojisi, dünyada ve Türkiye’de kentlerin doğuşu ve gelişimi, klasik ve çağdaş kent kuramları, kentin değerlerle ve tabakalaşma ile ilişkisi, modernleşme, küreselleşme, ayrışma, yoksulluk, ötekileştirme bağlamlarında kentler ve dönüşüm süreçleri, kent ütopyaları, Batıda ve Müslüman dünyada kentler, geçmişten bugüne İstanbul ve İstanbul Çalışmaları gibi temel başlıklar çerçevesinde kent-toplum ilişkisinin ele alınacağı bir derstir.

SOC 515 Tarihsel Sosyoloji

Tarihsel Sosyolojik araştırmalar çağdaş toplumlar üzerinde önemli tesiri olan uzun-vadeli sosyal süreçleri ele alır ve inceler. Ayrıca, yine bu bilim dalı modernleşme, sosyal değişim, küreselleşme trendleri ve etkileri, entegrasyon ve ayrışma, süreklilik ve kopuş, dini ve kültürel çoğulculuk, küresel olanı yerel olanla irtibatlandırma gibi başka birçok mesele de çalışma konularının içindedir. Bütün bu meselelerin anlaşılabilmesi için gerekli olan teorik ve metodolojik araçlar bu derste öğrencilere kazandırılacaktır. Özellikle, Karl Marx, Max Weber gibi teorisyenler tarihte özelde Avrupa’nın genelde batının yükselişini hangi sosyolojik faktörlere bağladıkları tartışılacaktır. Yine, devlet düşüncesinin ve ekonomik sistemlerin hang tarihi ve toplumsal koşullar altında ortaya çıktıkları ve dönüşüme uğradıkları mukayeseli bir bakış açısıyla ele alınacaktır.

SOC 521 Söylem Analizi

Bu ders çalışma sahası, sosyal ortam, iletişim amacı ve sosyal rol ve kimliklere göre dilin nasıl farklılaştığını ele alır. Konuşma ve yazmanın işleyişinin farklı formlarını inceler. Günlük konuşma, mülakatlar, sorgulamalar, topluluk önünde konuşma, emailleşme, mesajlaşma ve sosyal medyadaki yazılar örnek olarak zikredilebilir. Öğrenciler bu derste, anlamın doğasını, bireylerin aslında söylediğinden ve yazdığından fazlasını nasıl aktardığını, sözlü iletişimdeki nezaketin rolünü ve bir metni neyin tutarlı yaptığını tartışacaklar. Ders sırasında özellikle Fransız düşünür Michel Foucault’nun teorik çerçevesi ekseninde değişik konuşmalar ve metinler tahlil edilecektir. Ayrıca, öğrenciler muhtelif metinlerin özelliklerini analiz etme, konuşmacı ve yazar tarafından benimsenen kişiler arası duruşları karakterize etme ve belirli sosyal ortamlarda işleyen farklı metin tarzlarını tanımlayabilme ve tasnif edebilme yeteneklerini kazanacaklardır. Son olarak, dildeki örtük ifadelerle anlamın nasıl manipüle edilebildiği ve bu manipülasyonun iktidar ilişkilerindeki rolü derinlemesine ele alınacaktır.

SOS 530 Afet Sosyolojisi

Bu dersin amacı öğrenciye afetleri sosyolojik olarak inceleme becerisi kazandırmaktır. Afetler doğal oldukları kadar  yaşamımızı, toplumların ve grupların yapılarını yansıtan sosyal olaylardır da. Ders boyunca kültürün, eşitsizliklerin, sosyal yapıların ve süreçlerin insanların afetle yüzleşmelerini nasıl etkiledikleri, onların afetlere tepkilerini  nasıl etkiledikleri,  afet sonrası nasıl tekrar ayağa kalktıkları yada neden çöktükleri,  afetlerin sosyal değişmeyi nasıl etkilediği incelenecektir. Dersi alan öğrenciler, öğrendikleri teorik modelleri ülkemizde yaşanan büyük afetlerin örneğinde  kullanarak afet öncesinde, süresince ve sonrasında insanları farklı risk derecelerine maruz bırakan sosyal, ekonomik, coğrafi, siyasi ve kültürel faktörleri analiz edebileceklerdir.

SOC 538 Ulus Devlet ve Milliyetçilik

Ulus nedir? Kavramın tek ve tek bir tanımı var mı? Uluslar tarihin başlangıcına kadar uzanabilir mi? Yoksa icat edildi mi? Hayal mi yoksa gerçek mi? Sekülerleşme ve milliyetçilik arasındaki ilişki nedir? Bireycilik ve milliyetçilik mutlaka birbiriyle çelişiyor mu? Bu derste, bu ve bu tür sorular ışığında, insan toplulukları, uluslar ve milliyetçilik ideolojisi derinlemesine tartışılacaktır. Aydınlanmadan başlayarak, modernleşme ve sekülerleşme sürecinin ayrıntılarına girdikten sonra, bu süreçler ve milliyetçiliğin yükselişi arasındaki ilişki ele alınacaktır. Milliyetçilik teorileri ile ilgili olarak, tarihte köklü bir şey olarak uluslara yaklaşımlar ve onları modern fenomen olarak ele alan bakış açıları karşılaştırılacak ve tezatlaşacaktır. Bu bağlamda öğrencilerden Ernest Gellner, Ellie Kedourie, Benedict Anderson, Eric Hobsbawm ve Benedict Anderson gibi alanın eleştirel bilginlerinin eserlerini okuması beklenecektir. Son olarak, din ve milliyetçilik arasındaki karmaşık ve belirsiz ilişki, farklı bakış açıları ışığında tartışılacaktır.

SOC 540 Kolonyalizm ve Post-Kolonyalizm

Kolonlayizm ve post-kolonyalizmi ana teoriler ve yaklaşımlar çerçevesinde ele alır ve kolonileştirilmiş toplumlarda sosyo-politik ve kültürel değişimler üzerinde durur. Bu çerçevede, farklı coğrafyalarda ve özellikle de Hint Okyanusu ve Güneydoğu Asya toplumlarındaki değişimler üzerinde durulurken, kolonyal ve post-kolonyal dönemlerde çeşitli kurumlarda sosyal süreçler incelenecektir. Öğrenciler kolonyalistler ve kolonyalizme maruz kalmış toplumları değerlendirirken analitik ve eleştirel yaklaşım geliştireceklerdir. Post kolonyal dönem bağlamında ulus devlet yapılaşması ve modernleşmeye konu olan sosyal değişimler konusunda bilgi sahibi olunacaktır.

SOC 542 Medeniyetler

Öğrencilerin bölgenin dinamik süreçlerini kavramsal ve ampirik şekillerde kavramaları; Güneydoğu Asya toplumlarının bağlamsal ve teorik olarak anlaşılmasını sağlamak; Bölgenin tarihi ve kültürel bağlantısını Hint Okyanusu ve Çin Denizi coğrafi bağlamında karşılaştırabilir. Bu ders öğrencilere bölgenin dinamik süreçlerini kavramsal ve ampirik şekillerde keşfetmeyi amaçlamaktadır. Metodolojik ve teorik konular boyunca, öğrencilerin Güneydoğu Asya toplumlarını ve Hint ve Çin küreleri ile gömülü kültürlerini bağlamsal ve teorik olarak anlamaları beklenmektedir. Konu, bölgedeki hem tarihsel hem de çağdaş gelişim aşamalarını anlamak için kapıları açacaktır. Bu bağlamda, çeşitli toplumların uygarlık süreçleri karşılaştırmalı bir yaklaşımla ele alınacaktır.

SOC 607 Din Sosyolojisi

Bu dersin amacı dinlerin bir toplumsal kurum olarak incelenmesi ve tartışılmasıdır. Tarihsel sosyolojinin de imkanları kullanılarak, dinlerin ortaya çıkışı ile birtakım sosyal faktörlerin arasında anlamlı irtibatlar olup olmadığı tartışılacaktır. Muhtelif dinlerin hakim olduğu zaman ve mekana dikkat çekilerek bu dinler ve tabileri ve bağlam arasındaki ilişkiler anlaşılmaya çalışılacaktır. Ayrıca tarih boyunca dinlerin doğuşu, yayılması, kurumlaşması, dinlerin farklı kurumlaşma yetenekleri ve diğer toplumsal kurumlarla ilişkileri, bu farklılıkların ortaya çıkardığı imkan ve sınırlar, modernleşme sürecinde dinlerin konumu, sürece etkileri, modernlik sekülerlik bağlamında dinlerin geleceği bu dersin temel tartışma eksenini oluşturacaktır.

SOC 616 Toplumsal Hareketler

Bu ders sosyal hareketlerin sosyolojik açıdan ele alınmasını amaçlar. Öncelikle, birçok örnek olay üzerinden, sahanın kilit kavramları, teorik yaklaşımlar ve yöntembilimsel araçlar tartışılacaktır. Toplumsal hareketlerle ilgili teorilerin modern toplumları ne ölçüde açıkladıkları, hangi kısımlarda eksik kaldıkları ele alınacaktır. Ders boyunca şu konuların üzerinde özellikle durulacaktır: Demokrasi, din, kimlik, küreselleşme, medeni haklar, çevrecilik, sınıf, ırk ve etnisite. Türkiye içindeki sosyal hareketler özel olarak daha yoğun bir şekilde işlenirken, dünya üzerindeki diğer büyük sosyal hareketler de dersin konusu olacaktır.

SOC 625 Modernlik, Postmodernlik ve Ötesi

Bu dersin amacı 1970’lerden bugüne toplumların geçirdikleri yaygın temel dönüşümleri analiz etmek, anlamak ve anlamlandırmaktır. Modernliğin kökenleri, aydınlanma düşüncesinin farklı yansımaları, modernizm ve modernlik tartışmaları, küreselleşme, endüstri sonrası toplum, postmodernizm ve postmodernite ilgili teoriler gündelik yaşamdaki yansımaları üzerinden tartışılacaktır. Ayrıca modernite ile postmodernlik arasındaki paradigma değişiklikleri ele alınacak. Kesinlikten belirsizliğe, bilinebilirlikten bilinmezciliğe, pozitivizmden agnostisizme kayan eksen modernite – postmodernite kavramları çerçevesinde ele alınacaktır.

SOC 636 İleri Karşılaştırmalı Teori ve Metodlar

Ders öncelikle çeşitli araştırma yaklaşımlarının arkasındaki epistemolojik, ontolojik ve metodolojik varsayımlara odaklanacaktır. Bu dersin temel amacı, öğrencilerin sosyal bilgilerdeki araştırmanın doğası üzerine geliştirilen paradigmalar hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır. Sosyal bilimlerde çeşitli metodolojik yaklaşımların çoğunlukla yüzey altındaki ontolojik, epistemolojik ve metodolojik yaklaşımlarına odaklanacağız. Dersin hem teorik ve pratik amaçları var. Teorik amaç, öğrencilere bilginin durumu ve farklı araştırma paradigmaları yoluyla bilgi edinme olasılığı ile ilgili temel tartışmalar hakkında bilgi vermektir. Ders boyunca örnek çalışmaları okuyup yoğun bir şekilde tartışacağız ve şu temel teorik soruyu soracağız: Sosyal dünyayı anlayabiliyor muyuz? Evet ise nasıl? “Nasıl” sorusu bizi pratik amacımıza getiriyor: bilimsel araştırmanın nasıl yapılacağını öğrenmek.

SOC 637 Güneydoğu Asya Sosyolojisi

Bu derste ilk olarak neden Güneydoğu Asya toplum ve kültürlerinin sosyolojik açıdan neden tek bir birim olarak değerlendirilebileceğini tartışacağız. Bu varsayım çerçevesinde bölgedeki farklı kültür, ulus ve sosyal yapıları yatay düzlemde kesen, bütün bu farklı unsurlarda geçerli olan ortak sosyal dinamikler üzerinde duracağız. Öte yandan, bu büyük totalite içinde muhtelif ulus, kabile ve kültürlerin sosyolojik anlamda farklılıklarına dikkat çekeceğiz. Temel olarak, iktidar ilişkiler, etnik kimlik geçişleri ve dönüşümleri, şiddet, suç ve devlet ve küresel dinlerin yerel tezahürleri gibi konular ders boyunca karşılaştırmalı bir perspektifle tartışılacak.

SOC 639 Sosyolojide Seçme Konular

Bu ders, sosyoloji içerisindeki güncel tartışmaları ele alan özel bir konu dersidir. Konular genel olarak, disiplindeki bir bütün olarak tartışmaları ve yeni yönelimleri kapsayabilir veyahut disiplindeki alt alanlarla daha spesifik olarak ilgili olabilir.

SOC 641 Edebiyat Sosyolojisi

Edebiyat sosyolojisinin gidişatı iki konu arasındaki yakın ilişkiyi vurgulamaktadır. Bu dersin genel amacı, her toplum realitesindeki sosyal koşulları kavramak için farklı toplumlarda üretilen edebi eserleri incelemektir. Edebi eserler, zaman ve mekanda farklılaşan belirli toplumsal fenomenler üzerine inşa edilmiş yaratımlar olarak kabul edildiğinden, sosyolojik çalışmalar için yararlıdır. Bu bağlamda, literatürün incelenmesi, görünür bir weltanschauung çevresindeki sosyo-ekonomik ve politik durumlara yakından dikkat çekmektedir. Tarzında ve biçiminde gözlemlendiği gibi edebiyat da toplumsal değişimi yansıtır.

SOC 643 Toplumsal Eşitsizlikler

Bu ders toplumsal eşitsizliklerin aldığı biçimlere ve bunların içeriklerine odaklanmayı amaçlamaktadır.  Özellikle de gender (toplumsal cinsiyet), ırk, etnisite ve sınıfsal kökene dayalı eşitsizliklerin analizi üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda bu derste klasik ve çağdaş sosyolojide tabakalaşma kuramları, tabakalaşma tipleri ve rejimleri, tabakalaşma göstergeleri, yeni tabakalaşma/eşitsizlik biçimleri, dünyada ve Türkiye’de toplumsal eşitsizlikler gibi konular üzerinde durulacaktır.

SOC 644 Emek ve Çalışma Sosyolojisi

Bu ders toplumsal yapı içinde iş ve emeğin eklemlenmesine derinlemesine odaklanacaktır. Emeği ve çalışmayı sadece ekonomik bir temelde anlama fikrinin ötesinde, bu ders, farklı bağlamlarda emek ve işin farklı anlamlarını ve yollarını vurgulayacaktır. Bu ders, işyeri ve hane halkı gibi özel ve kamusal olarak tanımlanan farklı alanlarda emek ve işin kavramsallaştırılmasını incelemek için çok önemlidir. “Emek ve çalışma mikro düzey deneyimler, benlik ve kimlik anlayışı ve aile yapısı ile nasıl ilişkilidir?” ve “Diğer sosyal kurum, yapı ve süreçlerle nasıl iç içe geçer?” soruları sosyal eşitsizlik, ayrımcılık, dışlama ve güç ilişkileri tartışmaları yoluyla cevaplandırılacaktır. Emek ve çalışmaya çeşitli teorik yaklaşımlar ile tartışarak ırk, etnik köken, cinsiyet ve sosyal sınıf boyutları ile ele alacağız

soc@ihu.edu.tr